تحلیل محتوای سطوح چهارگانه روش‌شناسی پژوهش در مطالعات شهرسازی (مورد پژوهی: پایان‌نامه‌های شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران 1380-1393)

نویسندگان

1 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

2 کارشناس ارشد شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

هر پژوهشی مستلزم تعیین روشی علمی به عنوان نقشه­ هدایتگر آن است. قلمروی رشته­ شهرسازی و ماهیت میان‌رشته‌ای آن ایجاب می­کند که انتخاب روش تحقیقی مناسب و علمی برای تکمیل فرایند پژوهش­های این حوزه مطالعاتی و به دنبال آن، تکمیل فرایند برنامه­ریزی، طراحی و مدیریتی در حوزه­های امور شهری امری ضروری به نظر برسد. این مقاله با هدف شناخت ابعاد ساختاری و محتوایی روش­شناسی پژوهش در بستر مطالعات شهرسازی درصدد پاسخ به این پرسش است که پارادایم، رویکرد، روش و تکنیک­های رایج در مطالعات شهرسازی، از نظر ساختاری و محتوایی بر چه اساس و پایه‌ای استوار است؟ ابعاد مغفول در این فرایند و رویکردهای پاسخده کدم‌اند؟
        تحقیق با رویکردی کیفی و با تکیه بر روش تحلیل محتوا روش­شناسی پژوهش در 300 پایان­نامه رشته شهرسازیِ دانشگاه علم­ و­ صنعت ایران را بررسی و تحلیل می­کند. روش تحقیق پایان­نامه­های مورد بررسی، در چهار سطح پارادایم، روش­شناسی، روش و تکنیک مورد واکاوی قرار می­گیرد. نتایج پژوهش افزون بر بازشناسی اطلاعات کمی و ویژگی­های کیفیِ خاص در فرایند روش­شناسی، به ابعاد مغفولی از قبیل ضعف ساختاری، فقر محتوایی و کم‌توجهی به اخلاق پژوهش ختم می­شود. در انتها رویکردهای پاسخده در راستای رفع مشکلات و ابعاد مغفول، بر راهبردهای آموزشی با هدف شناخت و اصلاح تأکید می­شود.

کلیدواژه‌ها