امروزه آیندهپژوهی بهعنوان یک حوزه مستقل و ساختارمند در قلمروهای علمی حضور چشمگیری دارد و بنیاد مطالعات و پژوهشهای راهبردی را تشکیل میدهد. آیندهپژوهی دانش تحلیل، اکتشاف، طراحی و برپایی هوشمندانه آینده است و ریشه در نظام تدبیر بشری دارد و بر مهندسی، خلق و بازآفرینی آگاهانه، فعالانه و پیشدستانه آینده تأکید میکند. آیندهپژوهی و مسئله اکتشاف و شکلبخشی آینده تابع مبانی، اصول و قواعدی است که در قالب چارچوبهای مستحکم نظری و مفهومی تحت عنوان پارادایمها انعکاس مییابند و ساماندهی مشاهدات، قالببندی ادراکات و جهتگیری اقدامات را مدیریت مینمایند. مقاله حاضر با محوریت روششناسی توصیفی−تحلیلی، ضمن تبیین مفهوم و منطوق پارادایم، به بازخوانی پارادایمهای متعارف آیندهپژوهی−اثباتی، تکاملی و انتقادی− میپردازد و در ادامه، نگاشت و خوانشی نوین از پارادایم نوظهور این حوزه −آیندههای یکپارچه− ارائه میدهد. بازخوانی فرایند تحول و گذار پارادایمی معطوف به ظهور پارادایم آیندههای یکپارچه حکایت از توسعه ظرفیت آیندهپژوهی در پردازش مسائل و تبدیل آیندهپژوهی به یک حوزه فراطبیعی دارد.