2024-03-29T17:54:45Z
https://method.rihu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=106
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
52
رویکردهای کمّی، کیفی و ترکیبی در پژوهشهای تربیتی
احمد رضا
نصر
فریدون
شریفیان
در دهههای اخیر رویکرد کمّی در قلمرو پژوهشهای تربیتی تسلط داشته است. رویکرد کیفی در حوزه پژوهش نیز در سالهای اخیر مورد توجه برخی پژوهشگران قرار گرفته است. علاوه بر این دو رویکرد، رهیافت دیگری را میتوان در زمینه پژوهشهای تربیتی مطرح کرد که در آن بر کاربرد ترکیبی رویکرد کمّی و کیفی تأکید میشود. هدف از نگارش این مقاله، ارایه تبیین مختصری از دو رویکرد کمّی و کیفی و تأکید بر کاربرد رویکرد ترکیبی در قلمرو پژوهشهای تربیتی است. در این راستا، پس از ذکر مقدمه، دو رویکرد کمّی و کیفی و پارادایمهای زیربنایی هر یک توضیح داده شده است. سپس، مؤلفههای اصلی دو رهیافت مذکور با یکدیگر مقایسه شده است. در قسمت پایانی، رویکرد ترکیبی که در این مقاله تأکید بیشتری بر آن شده است، مورد بحث قرار میگیرد
پژوهشهای تربیتی
رویکرد کمّی
رویکرد کیفی
رویکرد ترکیبی
2007
09
23
7
24
https://method.rihu.ac.ir/article_467_a428877cbdbcf83ded448692cd7ebe95.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
52
تکنیک زاویهبندی در تحقیقات علوم انسانی
محمد تقی
ایمان
اسلام
آقا پور
سنت تحقیقاتی حاکم بر علوم انسانی عمدتاً برگرفته از علوم طبیعی است که قابل اعتماد بودن یافتههای خود را در گرو پیروی از روشهای علوم طبیعی میداند و با عناوینی همچون «کمی»، «عینی» و «تجربی» نامگذاری شده است. در دهههای اخیر الگوی دیگری در تحقیقات علوم انسانی پا به عرصه گذاشت و مقبولیت یافت که از آن با عناوینی همچون تحقیقات «کیفی»، «طبیعتگرایی» و «مطالعة موردی» یاد میشود. نویسنده با توجه با ماهیت واقعیتهای انسانی بر این باور است که باید از ترکیب دو روش کمّی و کیفی در تحقیقات علوم انسانی استفاده کرد تا بتوان از زوایای مختلف به شناخت بهتری از واقعیتهای انسانی توفیق یافت. این ترکیب که به عنوان روش زاویهبندی مطرح است، میتواند موج نوینی از تحقیقات علوم انسانی را موجب گردد و در عرصه نظریهپردازی در علوم انسانی نیز بهکار آید. در این مقاله تعریف زاویهبندی، چگونگی استفاده از این تکنیک، کاربرد آن در تجزیه و تحلیل مسائل علوم انسانی، اهمیت استفاده از تکنیک زاویهبندی و در نهایت مزایا و معایب آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است
تحقیق کمی
تحقیق کیفی
زاویهبندی
مطالعه موردی
طبیعتگرایی
قومنگاری
2007
09
23
25
43
https://method.rihu.ac.ir/article_469_0074fa172b951ef06a1cbd1072a06f49.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
52
سه فرض ضمنی زیربنایی در نفی روشهای کمّی و نقد آن درآمدی روششناختی بر پژوهش درهم تنیده
حمید رضا
عریضی سامانی
به گمان نویسنده مدعیان نادرستی روش کمّی و جایگزینی روش کیفی برسه فرض اساسی تکیه کردهاند. فرض اول اینکه روشهای کمّی و کیفی در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند. فرض دوم این است که روشهای کیفی در پژوهش جایگاه برتری از روشهای کمّی دارند. و فرض سوم اینکه برای حل مسایل پیچیده علوم انسانی فقط باید از روشهای کیفی استفاده کرد. در این مقاله ضمن بررسی و نقد سه فرض یاد شده، معرفی دو روش تأییدی و اکتشافی در تحقیق کمّی، توصیه شده است که از روشهای تأییدی در پژوهش کمّی استفاده شود. در پایان نویسنده بهرهگیری از روش ترکیبی (درهم تنیده) را پیشنهاد کرده و مبانی فلسفی آن را مورد بحث قرارداده است.
روش کمّی
روش درهم تنیده
رویکرد اکتشافی
رویکرد تأییدی
تعامل انسان و ماشین
مقایسه قبل از تجربه و مقایسه پس از تجربه
2007
09
23
45
65
https://method.rihu.ac.ir/article_470_97ce64d24df590f9a8e1d09fe333d122.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
52
گروههای متمرکز روشی سودمند در پژوهشهای کیفی علوم اجتماعی و انسانی
فرهاد
خرمایی
این مقاله، گروههای متمرکز را به عنوان روشی سودمند در پژوهشهای کیفی مورد بحث قرار میدهد. گروههای متمرکز در منابع پژوهشی کمتر مورد توصیف قرار گرفته، هرچند که کاربرد فراوانی در پژوهشهای کیفی دارد. در این مقاله منشأ و تاریخچه گروههای متمرکز، تعریف، کاربرد، انتخاب مشارکتکنندگان، اندازه و تعداد گروهها، چگونگی پرسیدن سؤال در این گروهها، تعداد پرسشها، نوع پرسشها، ویژگیهای گرداننده یا تسهیلگر گروه متمرکز، جمعآوری و تحلیل دادهها در گروههای متمرکز و بحث و نتیجهگیری مطرح میشود.
پژوهش کیفی
گروههای متمرکز
گرداننده یا تسهیلگر
تئوری بنیادی
مصاحبه متمرکز
2007
09
23
67
81
https://method.rihu.ac.ir/article_471_e3d8723957c11a17f8cfe348aeb6da19.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
52
کنکاش در مبانی فلسفی پژوهش کمّی و کیفی در علوم رفتاری
مجید
صدوقی
دو نوع اصلی پژوهش در علوم رفتاری بهکار رفته است: پژوهش کمی و پژوهش کیفی. پژوهش کمّی مبتنی بر پارادایم اثباتگرایی است که به دنبال ارائه تبیینهایی مبتنی بر قوانین جهانشمول و هدف اصلی آن اندازهگیری عینی دنیای اجتماعی، آزمودن فرضیهها و، پیشبینی و کنترل رفتار انسان است. در مقابل، پارادایم کیفی ریشه در ضداثباتگرایی و رویکرد پدیدارشناسی داشته، و فردنگر ماهیتاً طبیعتگراست و هدف اصلیاش درک حیات اجتماعی و معنایی است که افراد به زندگی روزمره خود میدهند. این مقاله به بررسی زیربنای فلسفی و پرسشهای فلسفی مرتبط با پژوهش پرداخته و اصول موضوعه دو پارادایم اثباتگرایی و پدیدارشناسی در پژوهش را مورد کنکاش قرار داده است.
پژوهش کمّی
پژوهش کیفی
پارادایم اثباتگرایی
پارادایم پدیدارشناسی
اصول موضوعه
2007
09
23
83
103
https://method.rihu.ac.ir/article_472_1dbfee7f52b44c204ab9ecf076ab2eb7.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
52
فردگرایی و کلگرایی در فلسفه علوم اجتماعی
میثم
بادامچی
نزاع فردگرایی و کلگرایی یکی از مباحث محوری فلسفه علوم اجتماعی است. در این مقاله مسایل جاری مطرح میان روشنفکران ایرانی مورد بررسی قرار میگیرد و پس از تعریف فردگرایی و کلگرایی و ذکر اهمیت بحث، سه نوع برهان هستیشناختی، معرفتشناختی، و معنایی در دفاع از فردگرایی تشریح میگردد. در ذیل برهان زبانی، اشارهای مجمل به نحوه استفاده کلگرایانه یا فردگرایانه واژهها در ادبیات کلاسیک ایران شده است. فردگرایی امروزه به شکل خام قرن نوزدهمی آن در میان فیلسوفان و عالمان وجود ندارد؛ از این رو در قسمت بعدی به تبصرههایی که فردگرایان متأخر بر اصول فردگرایی زدهاند، پرداختهایم. این تبصرهها یا اصلاحات به ترتیب تحت عنوان 1ـ رتبهبنـدی سطـوح تبیین، 2ـ مسأله افراد بینـام، 3ـ مسأله خواص نـوظهور و 4ـ موارد استثنا، ذکر شدهاند. در انتها، مقاله را با اشارهای به قاعده ابتناء به عنوان راه حلی احتمالی برای نزاع میان فردگرایان و کلگرایان بر سر روش به پایان بردهایم. در جای جای این مقاله به نظریات جان واتکینز، یکی از معروفترین فیلسوفان مدافع فردگرایی معاصر، اشاره شده و در برخی موارد این نظریهها از موضع کلگرایان مورد نقد واقع شدهاند.
فردگرایی
کلگرایی
جان واتکینز
برهان هستیشناختی
برهان معرفتشناختی
برهان زبانی
اصلاحات فردگرایی
رویکرد متفکران ایرانی
2007
09
23
105
127
https://method.rihu.ac.ir/article_473_7d690a5b6d374b6cf411642bedb445c2.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
52
کلگرایی در آیندهپژوهی
شاهین
کاوه
هدفِ ما در این مقاله بررسی ارتباط احتمالی مفهوم فلسفی کلگرایی با فعالیتهای آیندهپژوهان است. انگیزة این مطالعه توجهی است که خود متفکران آیندهپژوهی، بهویژه وندل بل ـ که میتوان او را یکی از معتبرترین نویسندگانی دانست که به فلسفة آیندهپژوهی پرداختهاند ـ به این موضوع داشتهاند. برای این منظور ابتدا تلاش مینماییم که تعریفی دقیق و فلسفی برای مفهوم کلگرایی و انواع آن ارایه کنیم. سپس به مرور تحلیلی متن کتاب مبانی آیندهپژوهی نوشته وندل بل میپردازیم. بخش پایانی این جستار نیز به این پرسش اختصاص دارد که آیندهپژوهی کلگرا چگونه علمی میتواند باشد. در پایان نشان خواهیم داد که کلگرا بودن ضرورتاً مستلزم وجود یک بدنة نظری علمی در آیندهپژوهی است.
آیندهپژوهی
تقلیلگرایی
کلگرایی
کلگرایی متافیزیکی
کلگرایی روششناختی
2007
09
23
129
151
https://method.rihu.ac.ir/article_474_c7fddd6f8e7fb37d385ade535162a708.pdf