2024-03-29T03:38:00Z
https://method.rihu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=111
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
50
روششناسی اجتهاد و اعتبارسنجی معرفتی آن
حمیدرضا
حسنی
مهدی
علیپور
این نوشتار با مفروض داشتن امکان و ضرورت تولید علم دینی به روش اجتهادی، درپی تبیین و تحلیل چیستی روش اجتهادی است. به گمان ما روش اجتهادی تنها روش کامیاب و موجه در تولید علوم انسانی اسلامی است. کوشیدیم تا اجتهاد را از جهت روششناختی، تحقیق و کاوش کنیم و ارزش معرفتشناختی فراوردههای حاصل از روش اجتهادی را مورد سنجش قرار دهیم.
اجتهاد
روش اجتهادی
علوم انسانی اسلامی
ارزش معرفتی گزارههای اجتهادی
2007
03
21
9
42
https://method.rihu.ac.ir/article_502_a8cc9fa8a4b99eb72902576bc6534cd8.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
50
پساساختارگرایی و روش
محمدرضا
تاجیک
علوم انسانی و اجتماعی در عصر حاضر در معرض بحرانهای بنیادینی قرار گرفتهاند، میل رسیدن به روش و نظریه واحد در علوم انسانی و اجتماعی فروکش کرده و رویکردهای پساساختارگرا برای یافتن و بهره جستن از روشهای جدید تحقیق غلبه یافته است. این رویکرد جدید با پیشنهاد روششناسیهای متعدد و متنوع، نوعی آشفتگی روششناختی را به همراه آورده و با طرح ایده مواجهه با موضوع شناخت از طریق سنتهای فرهنگی و زبانی، باب هر گونه رویارویی مستقیم با جهان را بسته و تمام دانش انسان را گرانبار از نظریه و ارزش معرفی کرده است. در این مقاله پس از شرح مختصر رویکرد ساختارگرایی، انتقادهای وارد بر آن بیان شده است. همچنین ضمن تشریح رویکرد پساساختارگرایی و بیان وجوه شباهت و تفاوت آن با ساختارگرایی، جایگاه روش در این رویکرد مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
روششناسی
ساختارگرایی
پساساختارگرایی
نظریه انتقادی
2007
03
21
43
70
https://method.rihu.ac.ir/article_503_9643affd786a0cc301aca88fcabe2ecd.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
50
روش موردکاوی و کاربردهای آن در علوم انسانی
محمد
مقیمی
استفاده از موردکاوی؛ به عنوان یکی از استراتژیهای تحقیق در مطالعات علوم اجتماعی، بهویژه در تحقیقات با مقیاس کوچک، به سرعت در حال اشاعه یافتن است. هدف موردکاوی برقراری پل ارتباطی بین مطالعات کتابخانهای از یکسو، و اطلاعات زندگی واقعی از سوی دیگر میباشد، تا اصول و نظریههای علمی در پشت دیوارهای دانشگاه باقی نمانند. مورد یا قضیه، روایت مکتوبی از پژوهشی است که قبلاً وجود داشته و موقعیتی نیست که به صورت تصنعی ایجاد شده باشد. علاوه بر آن، مشابهتی نیز با تحقیق تجربی ندارد که متغیرها دستکاری میشوند تا تأثیر یک عنصر خاص را اندازهگیری کنند. مطالعه موردی یک بررسی عمیق و چندوجهی است که با استفاده از روشهای تحقیق کیفی بر روی یک پدیدة اجتماعی، صورت میگیرد. در این مقاله تلاش گردیده تا روش، تاریخچه، تعاریف، ویژگیها، انواع، مزایا و معایب رویکرد موردکاوی و کاربردهای آن به عنوان یک استراتژی تحقیق از جنبههای مختلف مورد بررسی قرار گیرد و سپس موردکاوی به عنوان روشی اثربخش برای آموزش علمی معرفی شده و ساختار قضیه اثربخش، اعتبار و روایی مطالعه موردی به همراه فرایند اجرای تحقیقات از طریق مطالعه موردی تشریح گردد.
دیدگاه قطعیتگرا
دیدگاه پدیدارشناسانه و تفسیری
موردکاوی
دادة نرم
اعتبار مطالعه موردی
روایی مطالعه موردی
2007
03
21
71
102
https://method.rihu.ac.ir/article_504_7376e1043899824bc4ec96edfdc8200e.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
50
هرمنوتیک به عنوان یک روش پژوهش تربیتی
رحیم
بدری
داود
حسینی نسب
در دهههای اخیر، برخی از پارادایمهای پژوهش در علوم انسانی ارایه شده است که آنها را میتوان در کنار و یا به جای روشهای سنتی پژوهش مورد استفاده قرار داد. هرمنوتیک یکی از این جریانهای فکری در قرون جدید است. این نظریه علوم انسانی را به طور خاص دربرمیگیرد. محقق تلاش میکند، با توجه به ماهیت خاص پدیدههای انسانی عمل کند، و در جستوجوی اهدافی همچون بازیابی قوانین جهانشمول نباشد. متمایز کردن روش پژوهش علوم انسانی از علوم طبیعی، مخالفت با سادهسازی و تقلیلگرایی پدیدههای اجتماعی و انسانی، دوری از ورطه آمارگرایی در علوم انسانی، توجه به تمامیّت و کلیت انسان، تأکید بر نقش دلایل در رفتار انسان به جای جستوجوی علل و استفاده از روش دروننگری از نکات مثبت این شیوة تفکر است.
روششناسی
روش پژوهش
پارادایم
هرمنوتیک
تعلیم و تربیت
2007
03
21
103
124
https://method.rihu.ac.ir/article_505_ed61be8ff5c4b8be87ddba6a18853c28.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
50
مقدمهای بر روش پژوهش با رویکرد کاربردی به رسالهنویسی در علوم انسانی
حسین
خنیفر
پژوهش، فعالیتی نظامدار و علمی پیرامون یک موضوع همراه با بررسی جوانب مختلف آن است. بنا به تعریف دیگر، پژوهش، فرایند تولید دانش است. پژوهشگر با ابزارها و روشهای گوناگون اطلاعات را فراهم و سپس آنها را پردازش و تحلیل میکند. یکی از موانع اساسی موفقیت پژوهشگر بهخصوص در زمان انتخاب بحث و تقدیم طرحهای پژوهشی, ناکامی در گزینش اطلاعات و فقدان آگاهی لازم نسبت به شیوههای روشمند تحقیق است. امروزه سطح برخی از گزارشهای پژوهشی بهخصوص در دورههای کارشناسی ارشد و دکتری در دنیا و حتی کشور ما به اندازهای بالا و مهم است که بعد از دفاع، تبدیل به یک اثر علمی شده و یک کتاب و چند مقاله از آن استخراج میشود. بنابراین، بازنگری و بازکاوی برخی چالشها و ارایه برخی راهکارها برای پژوهشهای مختلف در رشتهها و گرایشهای علوم انسانی میتواند سودمند باشد که در این مقاله با توجه به تجربه تدریس در این ماده درسی و رشتههای مختلف علوم انسانی، احساس میشود، مدخلی بر این مهم ارایه شده است.
پژوهش
روش تحقیق در علوم انسانی
علم
تئوری
مسأله تحقیق
رساله
2007
03
21
125
156
https://method.rihu.ac.ir/article_506_1d986302906fe7b01f8dbdc83623c26c.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
50
روانکاوی از سه منظر فلسفی
میثم
بادامجی
روانکاوی یکی از جریانهای مهم فکری قرن بیستم محسوب میشود که از سوی زیگموند فروید، پایهگذاری شد. فروید، برخی مفاهیم بسیار مهم (برای مثال مفهوم ضمیر ناخودآگاه و یا نقش امیال سرکوب شده در شخصیت فرد) را وارد روانشناسی پس از خود کرد؛ هدف از این نوشتار، آشنایی با پارهای از مباحث فلسفی و الهیاتی طرحشده در باب روانکاوی است. در ابتدا، آراء کارل پوپر (1994ـ1902)، فیلسوف بریتانیایی طرفدار فلسفه تحلیلی، مورد بررسی قرار میگیرد. پس از آن دیدگاه ژاک لاکان (1981ـ1901)، فیلسوف فرانسوی متعلق به سنت فلسفی اروپای قارهای و یکی از فیلسوفان نزدیک به جریان فلسفی پستمدرنیسم که روانکاوی را وارد فلسفه کرد، را مورد بررسی قرار داده و در پایان نظر پل تیلیش (1965ـ1886)، فیلسوف آلمانی و الهیدان پروتستانمذهب که عقاید او در الهیّات جدید بسیار مورد توجهاند و او هم توجه خاصی به اگزیستانسیالیسم و روانکاوی در آرای الهیاتی خویش دارد، مورد مداقه قرار خواهد گرفت.
روانکاوی
فلسفه تحلیلی
فلسفه اروپایی قارهای
زیگموند فروید
کارل پوپر
ژاک لاکان
پل تیلیش
2007
03
21
157
174
https://method.rihu.ac.ir/article_507_213a7f06591e09e0c47796b61857bc99.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1386
13
50
ارزشها در علم
ارنان
مک مولین
حسین
قلی پور
2007
05
22
175
191
https://method.rihu.ac.ir/article_876_616e60f8be0afd47b4633123e0398bb1.pdf