2024-03-29T03:36:53Z
https://method.rihu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=41
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1392
19
77
روششناسی دانش تربیت اسلامی
علی
لطیفی
حمید
پارسانیا
محمد
داودی
تعلیم و تربیت اسلامی به عنوان یک رشتهی علمی یا عرصهای مطالعاتی که به بررسی مسائل تعلیم و تربیتاز منظری اسلامی میپردازد، در کانون توجّه اندیشمندان مسلمانِ در چند دههی اخیر بوده است. این مقالهمیکوشد با تبیین دیدگاههای یکی از اندیشمندانِ ایرانی صاحبنظر دربارهی هویت و روششناسی این دانشِانسانی-اسلامی، به تحلیل و نقد رویکرد پیشنهادی ایشان به روششناسی تربیت اسلامی (از هر دو زاویهیمعرفتشناختی- علمشناختی و دینی) بپردازد. نقدها عمدتاً مبتنی بر تحلیل منطقی و بررسی انسجام درون یدیدگاههای ایشان بوده و حتّی الامکان از نقدهای بیرونی و مبنایی احتراز گردیده است.مقاله (پس از مقدمه) در چهار بخش کلّی سامان یافته است: بخش نخست به مرور مهمترین مبانیروششناختی این رویکرد اختصاص یافته و بخشهای دوم و سوم نیز، به بررسی چیستی دانش تربیتاسلامی و روشهای پژوهش در آن بر اساس این رویکرد، اختصاد دارد. در پایان نیز، برخی ملاحظات وتأملات دربارهی دیدگاههای ایشان طرح شدهاند.
روش شناسی تربیت اسلامی
نظریه تربیتی اسلامی
پژوهش در تربیت اسلامی
علم
دینی
خسرو باقری
2013
12
22
7
38
https://method.rihu.ac.ir/article_160_43b436aca7b99d1d15a80e74df6d1ee5.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1392
19
77
پارادایم حاکم بر فلسفه ذهن معاصر
مهدی
همازاده ابیانه
این مقاله در پی تبیین پارادایم حاکم بر فلسفه ذهن در دوران معاصر است. نویسنده با روش تحلیلی، پس ازذکر کلیّاتی در باب نگرش پارادایمی توماس کوهن، در پی توضیح این مطلب برآمده که پاردایم حاکم برفلسفه ذهن معاصر، شدیدًا متأّثر از علوم تجربی – اعمّ از فیزیک، روانشناسی تجربی، زیستشناسی، علوماعصاب، علوم کامپیوتر – بوده است . حکومت پارادایم مذکور را میتوان در برخی مسائل و مباحث محوری دراصل سادگی (تیغ اکام) و حذف » ،« تبیینناپذیری کیفیتهای پدیداری » فلسفه ذهن معاصر، مانندو ... مشاهده « اصل بستار علل فیزیکی و انکار علیّت ذهن به فیزیک » ،« ویژگیهای ذهنیِ غیرفیزیکینمود. این مقاله با پرداخت مفصّل به نمونههای مذکور، نشان میدهد تعهّدات پارادایمی فیلسوفان ذهن دردوران معاصر، چه تبعاتی در اولویتیابی معضلها، نحوه پردازش مسائل، و گزینش رویکرد پاسخگویی به آنها،به دنبال داشته است
فلسفه ذهن
پارادایم
فیزیکالیسم
کیفیّات پدیداری
تیغ اکام
بستار فیزیکی
2013
12
22
39
64
https://method.rihu.ac.ir/article_161_6a9d0c75ce6e9b0585e292206ef7eaa8.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1392
19
77
دیلتای و بنیادگذاری علوم انسانی
سیدحمید
طالب زاده
مالک
شجاعی جشوقانی
چکیده۱۹۱۱ )، فیلسوف آلمانی و از بنیانگذاران فلسفه قارهایِ علوم انسانی در غرب، طرح - ویلهلم دیلتای ( ۱۸۳۳دانسته است. این طرح دارای دو بخش سلبی و ایجابی « نقد عقل تاریخی » ، فکری خود را به پیروی از کانتاست. در بخش سلبی، دیلتای ضمن اذعان به کانتی بودن پروژۀ فکری خود و تصدیق تلقّی کانتی از ماهیّتو کارکرد فلسفه به نقّادی معرفت شناسیِ غیرتاریخی، نظریۀ سوبژکتیویته و مقولات و عدم کارآمدی آن درفلسفۀ علوم انسانی میپردازد. بخش ایجابی اما در دو گام به طرح روانشناسی و طرح هرمنوتیکِ حیاتتاریخی اجتماعی به عنوان بنیاد فلسفی علوم انسانی میپردازد. وی ضمن نقادی پوزیتیویسم و هیستوریسمرا از هیستوریسم به عنوان « تاریخمندی » را از پوزیتیویسم و « عینیّت » ، (تاریخیگری) در فلسفه علوم انسانیهگل و قرار دادن آن در بستری « روح عین ی » نقاط قوت این دو بر میگیرد. دیلتای با بهرهگیری از ایدۀتاریخی تجربی فرهنگی، در کنار تبیینی که از رابطۀ سهگانۀ تجربهزیسته، عینیّتیافتگیهای حیات و تعابیرحیات ارائه داده، به دفاع فلسفی از عینیّت علوم انسانی میپردازد.
دیلتای
کانت
ابژکتیویته
فلسفۀ علوم انسانی
روح عینی
هرمنوتیک
2013
12
22
65
92
https://method.rihu.ac.ir/article_162_05f4e5a4c0d917048cd399e7fbc9f699.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1392
19
77
بررسی جهتداری علوم تجربی از منظر برخی اندیشمندان معاصر
محمد تقی
سبحانی
حسین
سعدآبادی
چکیدهرا میتوان از مهمترین مبانی معرفت شناسانه در راستای قبول و یا رد مسأله « جهتداری علم » مسألهدانست و از همین رو موضوعی پر اهمیت به شمار میرود. « علم دینی »در نوشتار پیش رو، مسأله مذکور از نگاه سه اندیشمند معاصر؛ یعنی آیت الله جوادی آملی، دکتر سروش وحجت الاسلام و المسلمین میرباقری مورد بررسی قرار گرفته است و سعی شده تا با تکیه بر مبانی وتصریحات هر یک، نظر ایشان در مسأله جهتداری تبیین شود.برخی از اندیشمندان مذکور، مبانیای دارند که در نگاه اول با موضوع جهتداری علم سازگار نیست؛ ازجمله استاد جوادی آملی و دکتر سروش قائل به واقع نمایی علم هستند و فهم نسبی را رد میکنند، برخلاف آقای میرباقری که تعریف مشهور از علم را نقد و سخن از حضور فاعلی در فرایند فهم به میانآوردهاند و به نوعی قائل به نسبیت فهم هستند. در ترابط فهم و اختیار نیز استاد جوادی و دکتر سروشفهم را غیر اختیاری میدانند و در مقابل، حجت الاسلام میرباقری معتقد است فهم بدون اختیار شکلنمیگیرد.از این گذشته ظاهرا سایر مبانی این سه شخصیت، بر موضوع جهتداری علوم تجربی موجود صحّهگذاشته و آن را تایید میکند. از جمله همگی قائل به تاثیر فلسفه در این علوم هستند. همچنین هر سه،فرضیهها و نظریهها را در علم مؤثر دانسته و از نقش شخصیت عالم و محیط پیرامون او در علم سخنگفتهاند.
جوادی آملی
میر باقری
سروش
علم
علم دینی
جهتدا ری علم
علوم تجربی
امور
پیشینی
2013
12
22
93
104
https://method.rihu.ac.ir/article_163_5c3463ede82c74879a57a4092d03ddb5.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1392
19
77
ترکیب مفهومی در علوم انسانی:
آرش
موسوی
نحوه نضجگی ری و توسعه مفاهیم جدید علمی در ذهن دانشمندان یکی از نقاط تمرکز اصلی و مشترکفلاسفه علم، تار یخ نگاران علم و متخصصان علوم شناختی بوده است. مدلهای نظ ری بوجود آمده در اینزمینه تلاش کردهاند تا بطور دقیق به توصیف ساز و کارهایی بپردازند که از خلال آنها مفاهیم و ساختارهایمفهومی در دنیای علم ظهور میکنند. این ذخائر نظ ری در عین حال عمدتاً با نگاه به تحولات علوم طبیعیشکل گرفتهاند. در مقاله حاضر تلاش کردهایم تا آن ذخائر نظ ری را برای مطالعه یک نمونه مهم از توسعهمفهومی در علوم انسانی به کار بگیر یم و محک بزنیم. فرایند تار یخی نضج گی ری و توسعه مفهوم نظام ملینوآو ری در ذهنیت جمعی نظر یه پردازان حلقه آلبورگ را با اتکا بر یک مدل ترکیب مفهومی بازسا زی و تحلیلکرده ایم. نتایج تحلیلهای ما حاکی از آن است که امتزاج مفهومی در علوم انسانی و علوم طبیعی از خطوطعام یک الگ وی مشابه پیر وی میکنند. این تحلیلها در عین حال نشان میدهند فرایند ترکیب مفهومی درعلوم انسانی از پیچیدگی بیشت ری برخوردار است و به آسانی تن به یک الگور یتم دقیق نمیدهد
ترکیب مفهومی
تار یخ نگا ری
علوم شناختی
نظام ملی نوآو ری
حلقه آلبورگ
2013
12
22
105
132
https://method.rihu.ac.ir/article_164_eeadafbc6eec6d4cf39cda924d5cf3a7.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1392
19
77
روششناسی آموزش در اقتصادی اسلامی با استفاده از رویکرد تحویل گرایانه
سعید
خدیوی رفوگر
رشد و پیشرفت علوم در دوران معاصر مرهون این است که تحصیل علوم برای تمامی افراد جامعه امکانپذیرشده است. امروزه بر خلاف گذشته که تحصیل بسیاری از علوم فقط برای نخبگان امکانپذیر بوده استتمامی افراد با داشتن حداقل توانایی امکان فراگیری بسیاری از علوم را دارا میباشند. مهمترین عاملی که اینتغییر را بوجود آورده، تحویل(فروکاهش) جهان پیچیده در هر دانش به چند اصل ساده و کلی بوده است.اگرچه این روش برای پژوهش و سیاستگذاری خیلی مفید به نظر نمیرسد.از این رو این پژوهش با نشان دادن مفهوم تحویل گرایی به معنای فروکاست جهان پیچیده به اجزاء کوچک وساده، نشان میدهد که چگونه علم اقتصاد متعارف با استفاده از این روش توانسته است روابط و رفتارهایپیچیده اقتصادی را در جنبه هنجاری یعنی سعادت و خیر را به دستیابی به لذت که هدفش رسیدن به شادیو یا آسایش تن است تحویل ب رد، و در جنبه اثباتی جامعه را به فرد، و فرد را به کارگزار عقلانی و یا عقل ابزاریفرو میکاهد. بررسی امکان تحویل گرایی در اقتصاد اسلامی نیز نشان میدهد در بعد اثباتی در رفتارهایاقتصادی میتوانیم همانند اقتصاد متعارف جامعه را به فرد و آن را به دارنده قوه عاقله یا عقل معاش تحویلبرد. اما در بعد هنجاری اگرچه با تحویل خوبی و خیر به حب الذات و یا همان لذت موافق است اما از میانت مام لذتها و سودها فرد مومن مسلمان به دنبال آرامش درون و یا آسایش روان است.
تحویل گرایی
اقتصاد اسلامی
آموزش
فلسفه اقتصاد
شادی
2013
12
22
133
163
https://method.rihu.ac.ir/article_165_75a3ba184a5335e64be8f5402721e014.pdf
روش شناسی علوم انسانی
1608-7070
1608-7070
1392
19
77
نهادگرایی جدید جامعه شناختی؛ رهیافتی برای تحلیل ثبات و تغییر
آرمان
زارعی
نهادگرایی جدید جامعه شناختی نهادها را تولید کننده منافع، هویتها و الگوهای مناسب کنش درنظر میگیرد که خود در زمینههای گستردهتر اجتماعی فرهنگی شکل گرفتهاند. این رهیافت باتاکید بر اولویت فرهنگ، در پی توضیح این مسأله است که چگونه ساختارهای اجتماعی، منابع ومعناها خلق میشوند و نتایج با اهمیت به بار میآورند. نوشتار حاضر تلاش میکند با مرور ادبیاتمربوط به نهادگرایی جامعه شناختی، مفاهیم، نظریهها و دیدگاه این رهیافت به همسانی، همشکلیو انطباق سازمانی، ثبات و تداوم رفتاری، میدان سازمانی، محیط نهادی، ارتباط بین کنش گران(افراد و سازمانها) و محیط و در نهایت سطح تحلیل که میتوانند برای پژوهشهای اجتماعی و« سرهم بندی » سیاسی کاربرد نظری داشته باشند، مورد بحث قرار دهد و با استفاده از مفهوماستراوس الگویی برای تغییر نهادی در چارچوب نهادگرایی جدید جامعه شناختی ارائه نماید
نهاد
نهادگرایی جامعهشناختی
میدان سازمانی
محیط نهادی
سرهمبندی
استراوس
2013
12
22
165
193
https://method.rihu.ac.ir/article_166_d8295c142fa66bd4a66834805146ca5d.pdf