روش‌شناسی فهم اجتهادات سیاسی فقیهان در چارچوب فقه‌النظریه

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

این مقاله عهده‌دار بررسی ویژگی‌های اجتهادی فقیهان سیاسی در چارچوب رهیافت «فقه‌النظریه» است. این رهیافت یکی از دستگاه‌های فقهی در دورۀ معاصر است که در‌صدد تولید حکم شرعی از درون نظریه است. مبتکر و مؤسس این رهیافت فقهی آیت‌اللّه شهید سید محمد باقر صدرe درصدد تولید نظریه‌های اسلامی در حوزه‌های گوناگون زندگی از درون شریعت می‌باشد. پرسش اساسی مقاله این است که مهم‌ترین مؤلفه‌ها و ویژگی‌های اجتهادی فقیهان سیاسی در رهیافت فقه‌النظریه چیست؟ بدین‌سان برای دریافت این مؤلفه‌ها نخست به تبارشناسی نظریه در فقه شیعه پرداخته، سپس روش‌شناسی «فقه‌النظریه» را به تفصیل بحث کرده است تا فرآیند و چگونگی تولید نظریه از درون احکام شریعت و نیز تولید حکم شرعی تبیین شود. در ادامه، با عنایت به سه مفهوم فقه‌النظریه، نظریه حق‌الطاعه و نظریه منطقه الفراغ التشریعی مهم‌ترین ویژگی‌های اجتهادی فقیهان سیاسی در این رهیافت معرفی و تحلیل می‌شود

کلیدواژه‌ها