بررسی تحلیلی مبانی رویکرد برساخت‌گرایی اجتماعی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

این پژوهش با هدف دستیابی به مبانی رویکرد برساخت‎گرایی اجتماعی صورت گرفته است. روش پژوهش توصیفی−تحلیلی است. برای رسیدن به این هدف، نخست به تعریف برساخت‎گرایی اجتماعی، تفاوت آن با سازنده‎گرایی، انواع برساخت‎گرایی و مشخصه‎ها و سرچشمه‎های آن پرداخته شد. سپس تحلیل مبانی این رویکرد مدنظر قرار گرفت. یافته‎ها نشانگر آن است که گرچه برساخت‎گرایی در زمینه هستی‎شناسی واقع‎گراست، امّا باور دارد که به محض سخن گفتن دربارۀ واقعیت، آن به امری برساخته مبدل می‎شود.

در نتیجه، موضعی انتقادی و تکثرگرایانه نسبت به واقعیت اتخاذ می‎کند. در این رویکرد، معرفت امری برساخته و محصول تعاملات اجتماعی است. در حوزۀ اخلاق و ارزش‎ها، به احترام برای ارزش‎های سایر فرهنگ‎ها (نسبیت‎گروی فرهنگی) و مدارا کردن با آنها باور دارد. ازاین‌رو، برساخت‎گرایی اجتماعی مبتنی بر یک هستی‎شناسی، معرفت‎شناسی و ارزش‎شناسی نسبی‎گرا و تکثرگراست. برساخت‎گرایی اجتماعی در زمینۀ انسان‎شناسی ضد ذات‎باور و ضد فرد باور می‌باشد. دست آخر اینکه در این رویکرد فرد و جامعه هر دو منشأ اثر هستند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آشتیانی، منوچهر (1383)، درآمدی بر جامعه‌شناسی معرفت، چاپ اول، تهران: انتشارات طهوری.
  2. اسمیت، سیریل (1387)، مارکس و هزارۀ نوین، ترجمه: فاتح رضایی، چاپ اول، تهران: نیکا.
  3. بِر، ویوین (1995)، برساخت‎گرایی اجتماعی، ترجمه: اشکان صالحی (1394)، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
  4. بابایی فرد، اسدالله (1394)، گفتارهایی انتقادی در جامعه‎شناسی معرفت‎شناسی و نظریه‌پردازی، چاپ اول، تهران: جامعه‎شناسان.
  5. بخشایشی، احمد (1378)، تاریخ اندیشه‎های سیاسی در غرب، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکز.
  6. بوغوسیان، پل (1395)، هراس از معرفت، ترجمه: یاسر میردامادی، چاپ اول، تهران: کرگدن.
  7. چاپرک، علی (1387)، «ساخت‎گرایی اجتماعی»، روش‎شناسی علوم انسانی، 14:(57)، ص125−146.
  8. شهریاری‌پور، علیرضا (1391)، «مبانی جامعه‎شناختی مسئولیت اخلاقی در اخلاق اسلامی»، معرفت اخلاقی، 3:(4)، ص25−38.
  9. گُلدمن، اَلوین (1395)، معرفت‎شناسی اجتماعی، ترجمه: مهدی رعنائی، چاپ اول، تهران: ققنوس.
  10. گرگن، کنت جی و گرگن، ماری (1394)، ساخت اجتماعی: دعوت به گفت و شنود، ترجمه فاطمه، چاپ اول، تهران: نشر علوم و فنون.
  11. لوزیک، دانیلین (1388)، نگرشی نو در تحلیل مسائل اجتماعی، ترجمه معید فر، سعید، تهران: امیرکبیر.
  12. هال، استیوئرت (1391)، معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی، ترجمه: احمد گل محمدی، چاپ اول، تهران: نشر نی.
  13.  هیکس، استیون، آر. سی (1394)، تبیین پست‎مدرنیسم: شک‎گرایی و سوسیالیسم از روسو تا فوکو، ترجمه: حسین پورسفیر، چاپ اول، تهران: ققنوس.
  14. نیک صفت، ابراهیم (1390)، انسان از دیدگاه اسلام، انتشارات: پیام‌نور.
  15. یاسپرس، کارل (1357)، افلاطون، ترجمه: محمدحسن لطفی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
    1. Andrew, P. (2012). The to socisl constructionism of Age.  Multilingual, Matters, Brisol, Buffalo, Toronto.
    2. Burr, Vivien. (1995), to social constructionism, Rutledge London and New York.
    3. Berger, peter & Luckman, Thomas (1966), the social construction of reality, New York: Doubleday/Anchor.
    4. Cunliffe, Annl (2008), “Orientations to socisl constructionism: Relationally Responsive social constructionism and its implications for knowledge and learning”, Los Angrles London, New Delhi and Singapore,Vol. 39 (2): 123-139.
    5. Cruickshank, Justin (2012), “Positioning positivism, Critical realism and Social constructionism in health Sciences: a philosophical orientation”, Nursing Inquiry; 19(1): 71-82.
    6. Dickins, Thomas (2004), “Social Constructionism as Cognitive Science”, Journal for the Theory of Social Behavior, 34 (4): 333-352.
    7. Edwards, D. (1997). Discourse and cognition. Sage.
    8. Gergen, Kenneth. (1999), an invitation to social construction, London: sage.
    9. Gergen, Kenneth. (1985), “the social constructionist in modern psychology”, American psychologist, 40, 266-275.
    10. Gergen, Kenneth. (1987), Introduction: the language of psychological understanding. Washington, Dc: Hemisphere.
    11. Gergen, k.J. (2001).feminist Reconstructions in psychology: Narrative, Gender and performance. Thousand oaks, CA: Sage.
    12. Hruby, George (2001), “Sociological, Postmodern, and New Realism Perspectives in Social Constructionism: Implications for Literacy Research”, Reading Research Quarterly, Vol.36, No. 1(Jan.-Feb. - Mar., 2001), pp. 48-62.
    13. Haynes, Joanna, Gale, Ken., & Parker, Melanie (2015), Philosophy and education: An introduction to key Questions and themes: Routledge: London and New York.
    14. Lock, Andy, strong, Tom (2010), socisl constructionism: Sources and Stirrings in theory and Practice, Cambridge University press, New York.  
    15. Manheim, Karl (1960), Ideology and Utopia, London, R.K.P.
    16. Mannheim, K. (1991). Ideology and Utopia (London and New York.
    17. Ron, Mallon (2013), Naturalistic Approaches to Social Construction, the Stanford Encyclopedia of philosophy, Edvard N. Zalta (Ed.).
    18. Scheler, M. (1980). Problems of a Sociology of Knowledge, translated by Manfred S. Frings, edited and with an introduction by Kenneth W. Stikkers.
    19. Thomas, K. (1962). The structure of scientific revolutions.
    20. Weinberg, Darin (2014), Contemporary social constructionism: key themes, Temple University Press Phildelphia.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار