بررسی رویکردها در کارکرد اقتصاد کلان اسلامی؛ ابهام در ماهیت و روش

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، پژوهشکده علوم اجتماعی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

2 استادیار، گروه اقتصاد، پژوهشکده علوم اجتماعی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

اقتصاد کلان اسلامی به‎عنوان یکی از بخش‎های اقتصاد اسلامی در مطالعات آغازین مربوط به خود قرار دارد. در مطالعه انتقادی آثار کلان اسلامی با سه پرسش اساسی مواجهیم: 1. آیا دانش اقتصاد کلان، معرفت جدیدی عرضه می‎کند؟ 2. آیا دانش اقتصاد کلان اسلامی دانشی مستقل از کلان متعارف است و یا در ضمن آن مطرح می‎شود؟ 3. آیا کلان اسلامی جامعه مطلوب را مدل‌سازی می‎کند، یا جامعه موجود و یا هر دو را؟ این مقاله با بررسی دیدگاه‎های محوری متفکران مسلمان درباره کلان اسلامی با استفاده از روش مطالعه کتابخانه‎ای به صورت توصیفی و تحلیلی در کشف پاسخ به پرسش‎های سه‎گانه می‌کوشد و در این راستا دیدگاه‎های صاحب‌نظرانی همچون قحف، چودری، زرقا، جارحی، میرمعزی، اسلاملوئیان و صمصامی را بررسی می‎کند و سپس دیدگاه خود را با رویکرد نقادانه ارائه می‎دهد؛ بر این اساس اقتصاد کلان متعارف دچار خطای معرفت‎شناختی می‌باشد (پرسش نخست)؛ دانش اقتصاد کلان اسلامی به سبب تمایز در غایت و روش‎شناسی یک دانش جدید به‌شمار می‎رود (پرسش دوم) و هم عهده‎دار مدل‎سازی وضع مطلوب است و هم وضع موجود و طراحی مسیر (پرسش سوم).

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اسلاملوئیان، کریم (1398)، اقتصاد کلان پیشرفته با رویکرد اسلامی، تهران: سمت.
  2. اسنودن، برایان و هواردآر وین (1398)، اقتصاد کلان جدید، ترجمه منصور خلیلی‌عراقی وعلی سوری، تهران: سمت.
  3. الافندی، محمد احمد (2019)، «مقولات الاقتصاد السلوکی وعلاقتها بالاقتصاد التقلیدی مع إشارة إلى الاقتصاد الإسلامی»، مجلة الدراسات الاجتماعیة، ش25، ص85−
  4. انس‎الزرقا، ‎محمد (1383)، «اسلامی کردن علم اقتصاد: مفهوم و روش»، ترجمه سیدمنصور زرا‎ءنژاد، اقتصاد اسلامی، س4، ش 14، ص145−
  5. توکلی، محمدجواد (1398)، مبانی فلسفی و روش‎شناسی اقتصاد، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  6. داودی، پرویز؛ حسین صمصامی و آسیه ادراکی (2021م)، «بررسی کارکرد نظریه‎های اقتصاد کلان متعارف در ایران»، دوفصلنامه جستارهای اقتصادی، س 18، ش36، ص149−
  7. صدر، سیدمحمدباقر (1417)، اقتصادنا، قم: مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی‏.
  8. صمصامی، حسین (1401)، نشست «نظریه‎ها و مکاتب اقتصاد کلان و مبانی فکری و فلسفی آن»، https://rihu.ac.ir/fa/news/
  9. غنی‎نژاد، موسی (1397)، گفتارهایی در روش‎شناسی علم اقتصاد، تهران: مینوی خرد.
  10. کارترایت، ادوارد (1398)، اقتصاد رفتاری، ترجمه قهرمان عبدلی و حسین میرشجاعیان، تهران: دنیای اقتصاد.
  11. کهف، منذر (1385)، «علم اقتصاد اسلامی، تعریف و روش»، ترجمه سیدحسین میرمعزی، اقتصاد اسلامی، س6، ش23، ص157−
  12. لشکری، علیرضا (2017)، «مصالح فردی و عمومی از منظر اسلام و مکاتب رقیب»، دوفصلنامه جستارهای اقتصادی، س14، ش27، ص63−
  13. میرمعزی، سیدحسین (1384)، اقتصاد کلان با رویکرد اسلامی، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  14. نظری، حسن آقا (1396)، روش‎شناسی علم اقتصاد اسلامی، قم و تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
  15. Al−Jarhi, M. A. (2020), The Islamic macroeconomic model, Islamic Monetary Economics, 103397, p 13−
  16. AlJarhi, M. (2015), Towards the Foundation of Islamic, MPRA Paper No. 66938.
  17. Choudhury, A. (2006), Islamic macroeconomics? International Journal of Social Economics, 33.
  18. Raworth, K. (2012), A safe and just space for humanity, Oxfam.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار