The Methodology of Theorizing Islamic Art and Architecture

Document Type : علمی - پژوهشی

Authors

(Ph.D Student. Isfahan University

Abstract

This article has attempted to make it possible to compare and analyze different theories of Islamic art and architecture based on their methodological commonalities and differences. The theories are collected using the "documentary" method and their roots, abilities and limitations have classified, criticized and analyzed through Islamic theoretical framework.
The historiographical, traditional, and semantical methods do not have the ability of deserving a theory to be called “Islamic” and the ability of formation of Islamic art and architecture, and do not refer to the "valid resources", Textualist methods deal with resources by “invalid methods” and suffer from a variety of analogies and allegories. Individual jurisprudence, despite being well-equipped with resources and methods, is not equipped with a tool for discovering the relationship between social rules and the control of subject recognition. And the method of the jurisprudence of the systems, which eliminates this defect of individual jurisprudence, requires a logic that establishes the coordination between the methods of subject matter recognition and the Fiqh methods (which used to deliver the sentence of the subject matter). The logic that can be exploited using the findings of the “philosophy of system of guardianship.”.

Keywords


اراکی، محسن (1393)، فقه نظام سیاسی اسلام، قم: دفتر نشر معارف.
اردلان، نادر و لاله بختیار (1380)، حس وحدت، اصفهان: خاک.
اسلامی، رضا (1394)، مدخل علم فقه، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه.
ایمان، محمدتقی و احمد کلاته ساداتی (1392)، روش‌شناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ایمانی، نادیه (1384)، «نقد تلقی مورخان از معماری اسلامی»، گلستان هنر، ش1، ص 74-80.
بلخاری قهی، حسن (1390)، مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
بلر، شیلا و جاناتان بلوم (1387)، «سراب هنر اسلامی: تأملاتی در مطالعۀ حوزهای سیال»، باستان شناسی و تاریخ، ترجمۀ فرزانه طاهری، ش45، ص۴۸-93.
پارسانیا، حمید و منصور مهدوی (1391)، ارزیابی حکمت خالده، معرفت فلسفی، ش3، ص101-124.
پایا، علی(1386)، «سیر تحولات فلسفه علم از آغاز تا کنون»، پژوهش‌های فلسفی، ش12، ص 63-100.
پوپر، کارل ریموند (1388)، منطق اکتشاف علمی، ترجمه سید حسین کمالی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
پیروزمند، علیرضا (1392)، «دوگانگی و ابهام در سرنوشت اسلامیت علوم در کلام فیلسوف متاله»، کتاب نقد، ش69، ص 129-179.
جوادی آملی، عبدالله (1387)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم: اسراء.
چالمرز، آلن (1390)، چیستی علم، ترجمه سعید زیباکلام، تهران: سمت.
حائری شیرازی، محی‌الدین(1382)، «نظریه‌پردازی در علوم انسانی»، کیهان فرهنگی، ش207، ص 5-14.
_______ (1370)، بحثی درباره جامعهشناسی اسلامی، شیراز: دانشگاه شیراز.
حسینی الهاشمی، سیدمنیرالدین(1386)، فلسفه مبانی اصول نظام ولایت، قم: فجر ولایت.
_______ (1391)، فلسفه شدن اسلامی از مبادی تا معیار صحت، قم: فرهنگستان علوم اسلامی.
حکیم، بسیم سلیم(1381)، شهرهای عربی-اسلامی، اصول شهرسازی و ساختمانی، ترجمه محمدحسین ملک احمدی و عارف اقوامی مقدم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1412ق)، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
خسروپناه‎‏، عبدالحسین(1392 و 1393)، ‎‏در جستجوی علوم انسانی اسلامی، 2 ج‎‏، قم‎‏: معارف‎.
خمینی(امام)، روح الله(1368)، صحیفه نور، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى( س‏).
دفتر فرهنگستان علوم اسلامی(1391)، اجتهاد و بررسی روش‌های آن، تهران: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور.
سروش، عبدالکریم (1358)، دانش و ارزش، تهران: آسمان.
شهبازی، عبدالله(1392)، مریمیه از فریتیوف شوان تا سیدحسین نصر، تهران: تیسا.
شیخ رضایی، حسین و امیراحسان کرباسی‌زاده (1392)، آشنایی با فلسفه علم، تهران: هرمس.
صدر، محمدباقر (1401). المدرسة الاسلامیة، تهران: مکتبة اعتماد الکاظمی.
حرعاملى، محمد بن حسن (1412ق)، هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
_______ (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت.
عثمان، محمدعبدالستار (1376)، مدینه اسلامی، ترجمه علی چراغی، تهران: امیرکبیر.
عمادی، سیدعلی(1387)، «احکام فقهی معماری، الاعلان باحکام البنیان»، گلستان هنر، ش12، ص110-113.
فارابی، ابونصر(1388)، فصول منتزعه، ترجمه و شرح حسن ملکشاهی، تهران: سروش.
فلاحت، سمیه (1390)، «برساخت مفهوم شهر اسلامی»، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، ش3، ص 35-46.
فلامکی، محمدمنصور(1385)، شکل‌گیری معماری درتجارب ایران و غرب، تهران: فضا.
قربانی، رحیم و همکاران(بی‌تا)، شاخصه‌های معماری و شهرسازی اسلامی، تهران: مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری.
قلی‌پور، رحمت‌الله و حمیدرضا محملی ابیانه (1393)، تاملی بر مفهوم شهر اسلامی، تهران: مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
قیومی بیدهندی، مهرداد(1389)، مقدمه، در نجیب اوغلو، گل‌رو، هندسه و تزیین در معماری اسلامی، تهران: روزنه.
_______(1390)، گفتارهای در مبانی و تاریخ معماری و هنر، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407 ق)، الکافی، تهران: الإسلامیة.
_______ (1369)، أصول الکافی،ترجمه مصطفوى، تهران: کتابفروشى علمیه اسلامیه.
گرابار، الگ (1379)، شکل گیری هنر اسلامی، ترجمه مهرداد وحدتی دانشمند، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گنون، رنه (1389)، سیطره کمیت و علائم آخر الزمان، ترجمه علی محمد کاردان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
لگنهاوزن، محمد (1386)، «چرا ‌سنت‌گرا نیستم»، خردنامه، ش15، ص 14-17.
لنگ، جان (1381)، آفرینش نظریه معماری، ترجمه علیرضا عینی‌فر، تهران: دانشگاه تهران.
مددپور، محمد (1378)، حکمت انسی و زیباییشناسی عرفانی هنر اسلامی، تهران: سوره مهر.
مددپور، محمد(1384)، روش تحقیق در هنر دینی، تهران: سوره مهر.
مرتضی، هشام (1393)، اصول سنتی ساخت و ساز در اسلام، ترجمه ابوالفضل مشکینی و کیومرث حبیبی، تهران: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی.
مرتضی عاملی، جعفر(1389)، شهر اسلامی، نشانه‌ها و شناسه‌ها، قم: بوستان کتاب.
معماریان، غلامحسین (1384)، سیری در مبانی نظری معماری، تهران: سروش دانش.
میرباقری، سید محمد مهدی(1385)، گفتگوی علمی پیرامون مفهوم علم دینی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
_______(1387)، گزارش هم‌اندیشی فلسفه شدن اسلامی، قم: دفتر فرهنگستان علوم اسلامی.
ندیمی،‌ هادی(1386)، کلک دوست، ده مقاله در هنر و معماری، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
نسفی، عزیزالدین(1386)، انسان کامل، تهران: طهوری.
نصر، سیدحسین(1379)، «هنر قدسی در فرهنگ ایران»، هنرهای تجسمی، ترجمه سیدمحمد آوینی، ش10، ص 58-69.
_______ (1383)، معرفت و امر قدسی، ترجمه فرزاد حاجی میرزائی، تهران: فرزان روز.
_______ (1384)، دین و نظام طبیعت، ترجمه محمد حسن فغفوری، تهران: حکمت.
_______ (1387)، «فریتیوف شوان و سنت اسلامی»، اطلاعات حکمت و معرفت، ترجمه مرضیه سلیمانی، ش2، ص20-25.
نقره‌کار، عبدالحمید (1387)، درآمدی بر هویت اسلامی در معماری، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
_______ (1390)، مبانی نظری معماری، تهران: پیام نور.
نقی زاده، محمد(1392)، «شهر اسلامی و روش بهره گیری از متون مقدس»، کتاب ماه هنر، ش177، ص 24-35.
نوایی، کامیبز و کامبیز حاجی قاسمی (1390)، خشت و خیال: شرح معماری اسلامی، تهران: سروش.
واسطی، عبدالحمید (1391)، نگرش سیستمی به دین، مشهد: موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.
ویتروویوس، پولیو(1388)، ده کتاب معماری، ترجمه ریما فیاض، تهران: دانشگاه هنر.
ویتگنشتاین، لودویگ (1380)، پژوهشهای فلسفی، ترجمه فریدون فاطمی، تهران: نشر مرکز.
 
Abu-Lughod, J. L., (1987), "The Islamic City-Historic Myth, Islamic Essence, and Contemporary Relevance", International Journal of Middle East Studies, 19(2), 155–176.
Arkoun, M., (1990), Islamic cultures, developing societies, modern thought, In Hayat Salam (Ed.), Expressions of Islam in Buildings. Singapore: concept media.
Clark, K, J., (2014), Religion and the Sciences of Origins: Historical and Contemporary Discussions, New York: Palgrave Macmillan.
Gadamer, Hans-Georg, (1988), Truth and method, New York: Bloomsbury Academic, Continuum.
Haneda, M., & Miura, T., (1994), Islamic urban studies: Historical review and perspectives, London: Kegan Paul International, Distributed by Columbia University Press.
Kisaichi, M., (1994), The Maghrib. In Haneda, M., & Miura, T., (1994), Islamic urban studies: Historical review and perspectives, London: Kegan Paul International; Distributed by Columbia University Press,11-82.
Lewcock, R., (1986), The Aga Khan Program for Islamic Architecture at Harvard University and the Massachusetts Institute of Technology.In Evin, a. (Ed.) Architecture Education in the Islamic World: Proceedings of Seminar Ten in the Series Architectural Transformations in the Islamic World, Held in Granada, Spain, April 21-25, Singapore: concept media.
Neglia, G.A., (2008), in Jayyusi, S. K., Holod, R., Petruccioli, A., & Raymond, A. The city in the Islamic world. Handbook of Oriental studies, Section 1, the Near and Middle East: vol. 94. Leiden, Boston: Brill.
Rabbat, N., (2014), "Islamic Architecture and the Profession", International Journal of Islamic Architecture, 3(1), 37-40.
Omer, S., (2002), Studies in the Islamic Built Environment, Kuala Lumpur: IIUM Research Center.
Omer, S., (2005), The Prophet Muhammad (pbuh) and Urbanization of Madinah: a Study of the Philosophy and Principles, Kuala Lumpur: IIUM Research Center.
Omer, S., (2009), The Prophet Muhammad and Development of Madinah, Kuala Lumpur: Arah Pendidikan.
Omer, S., (2010), Islam and Housing, Kuala Lumpur: A.S. Noordeen.
Said, E. W., (1978), Orientalism (1st Ed), New York: Pantheon Books.
Sinclair, S., (2012), Bibliography of Art and Architecture in the Islamic World, Boston: Brill