Introducing the Method of "Qualitative Content Analysis" and an Example of its Application in "Qur'an-Based Psychology"

Document Type : علمی - پژوهشی

Author

Associate Professor of the Department of Psychology at the Research Institute of Hawzeh and University

Abstract

The current research aimed to introduce the research method of "qualitative content analysis" and to implement and report an example of its application in "Qur'an-based psychology"; The question of the research was whether the "qualitative content analysis" research method can be used in Quran-based psychology studies or not? To answer this question, first, using specialized methodology texts (books & software), the definition, characteristics, advantages, and concepts related to this method were explained in detail; Then, psychological research was conducted on the topic of "Qur'an-based motivation model" using this method and its different stages; Some of the achievements of the research were that: 1. The method of qualitative content analysis can be used in Quranic studies; 2. The Quran-based motivation model was extracted and introduced in three contents: "causal", "structural" and "consequence". 3. This model has several differences and similarities with the "Motivation Model in Contemporary Psychology".

Keywords

References

  1.  

    1. آخوندی، محمدباقر (1393)، «سنخ‎شناسی نفاق در قرآن مجید»، فصلنامه آموزه‏ها‏ی قرآنی، ش20، ص53−
    2. احمدزاده، رضا (1398)، «تحلیل مضمونی ویژگی‏ها‏ی جهاد در آیات قرآن کریم»، فصلنامه علمی‏ تخصصی فرهنگ پژوهش، ش40، ویژه علوم سیاسی.
    3. احمدزاده، سیدمصطفی (1398)، «چیستی ایمان در قرآن کریم به روش تحلیل محتوای کیفی»، دوفصلنامه علمی−پژوهشی مطالعات قرآن و حدیث، ش24، ص135−
    4. ارل ببی (1384)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه رضا فاضل، تهران: سمت.
    5. استراوس، ان سلم و جولیت کربین (1394)، مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‏ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
    6. ایمان، محمدتقی (1388)، مبانی پارادایمی روش‏های تحقیقی کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    7. باردن، آکن (1375)، تحلیل محتوا، ترجمه ملیحه آشنایی و محمد یمنی دوزی سرخابی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
    8. پارسا، محمد (1392)، روان‎شناسی عمومی، تهران: آموزش و پرورش.
    9. پورافکاری، نصرت‎‎ا‎لله (1382)، فرهنگ جامع روان‎شناسی روان‎پزشکی، چ4، تهران: فرهنگ معاصر.
    10. جانی‎پور، محمد (1396)، «کارکردهای کیفی استفاده از روش تحلیل محتوا در فهم احادیث»، رهیافت‏ها‏یی در علوم قرآن و حدیث، دوره49، ش1، ص29−
    11. خنیفر، حسین و ناهید مسلمی (1398)، اصول و مبانی روش‎های پژوهش کیفی، تهران: انتشارات نگاه دانش.
    12. رفیع‎پور، فرامرز (1360)، کند و کاوها و پنداشته‏ها‏، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    13. زرنگار، احمد؛ امین عباس‎پور و سیدهادی موسوی بیوکی (1399)، «تحلیل شبکه مضامین الفت و عزلت به‎منظور کشف الگوی ارتباطات اجتماعی از منظر اهل‎بیت»، دوفصلنامه علمی مطالعات قرآن و حدیث، س14، ش1، ص135−
    14. سفیری، خدیجه (1400)، روش تحقیق کیفی، تهران: برآیند پوشش.
    15. سلیمی، علی (1395)، «تحلیل پاره فرهنگی در نظریه قرآنی کجروی»، فصلنامه اسلام و علوم اجتماعی، س8، ش15، بهار و تابستان، ص5−
    16. شجاعی، محمدصادق (1395)، انگیزش و هیجان (با نگرش به منابع دینی)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    17. طیبی ابوالحسنی، سیدامیرحسین (1398)، «درآمدی بر روش تحقیق: رویه‏ها‏ی استاندارد تحلیل داده‏ها‏ی کیفی»، فصلنامه سیاست نامۀ علم و فناوری، دوره9، ش2، تابستان، ص5−
    18. فاضلی، نصرالله (1376)، آموزش، تحقیق و ترویج تحلیل محتوای نامۀ علوم اجتماعی، نمایۀ پژوهش، س1، ش2، ص99−
    19. قائدی، محمدرضا و علیرضا گلشنی (1395)، «روش تحلیل محتوا؛ از کمّی‏گرایی تا کیفی‎گرایی»، روش‏ها‏ و مدل‏ها‏ی روان‎شناختی، دورۀ7، ش23، ص58−
    20. کاویانی، محمد (1392)، «رویکردی جامع به مباحث انگیزش»، مطالعات اسلام و روان‎شناسی، س7، ش13، ص67−
    21. کاویانی، محمد و محمدرضا کریمی (1390)، «منابع انگیزش اخلاقی با رویکرد تطبیقی بین دیدگاه علامه طباطبایی و مازلو»، مطالعات اسلام و روان‎شناسی، س5، ش9، ص79−
    22. کرلینجر، فرد. آن (1382)، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، ترجمه حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زنده، تهران: آوای نور.
    23. کیوی و همکاران (1381)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک‎گهر، چ6، تهران: انتشارات توتیا.
    24. میرزائی، خلیل (1396)، کیفی پژوهی، تهران: نشر فوژان.
    25. نامور، هومن و فاطمه ذهبی (1389)، «گامی به سوی تحلیل محتوای آیات قرآن از منظر روان‎شناسی اجتماعی»، فصلنامه قرآن و حدیث، س4، ش1 (پیاپی 7)، پاییز و زمستان، ص57−
    26. نوری، نجیب‎الله (1396)، «عوامل و ساختار انگیزش رفتار انسان در اندیشه علامه طباطبایی»، فصلنامه روان‎شناسی و دین، س10، ش4 (پیاپی40)، ص5−
    27. وولف، دیوید (1997)، روان‎شناسی دین، ترجمه محمد دهقانی (1386)، تهران: رشد.
    28. هولستی، ال. آر (1383)، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالارزاده امیری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
    29. هولستی، رودولف (1373)، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه ناد سالارزاده امیری، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
    30. یوسف‎زاده و معروفی (1388)، تحلیل محتوا در علوم انسانی، تهران: سپهر دانش.
    31. Yan Zhang & Barbara M. Wildemuth (2005), Qualitative Analysis of Content, 1−12, Retrieved from https://philpapers.org/rec/ZHAQAO.

Files

Share

How to cite

Statistics