استادیار گروه فلسفۀ علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
ذات‌گرایی از رویکردهای رایج در فلسفه تکنولوژی است که بر مبنایِ آن شناختِ ماهیتِ تکنولوژی اولویت و اهمیت دارد. مقالۀ حاضر به نقد ذات‌گرایی در فلسفه تکنولوژی در چهارچوب عقل‌گرایی انتقادی می‌پردازد. استدلال می‌کنیم که اولاً، بدان جهت که ذات‌گرایی به خردگریزی و جبرگرایی می‌انجامد و زمینۀ اصلاح و بحث انتقادی را دربارۀ تکنولوژی نابود و به‌جای آن تغییرات ناگهانی و خارج از چهارچوب عقلانی را توصیه می‌کند، نامطلوب است و ثانیاً، دربردارنده برخی از پیش‌فرض‌ها و آموزه‌های نادرست دربارۀ چگونگی تحول تکنولوژی و نسبت آن با انسان است. همچنین، نشان خواهیم داد که راه‌حل‌های ذات‌گرایان در مواجهه با تکنولوژی مثل پناه بردن به هنر یا برقراری نسبت آزاد با تکنولوژی به‌جایی نمی‌رسد و در نهایت، بر این نکته تأکید می‌شود که در اصلاح تکنولوژی‌ها باید ملاحظات محلی را در نظر گرفت و فرایند اصلاح را به‌تدریج و با بحث انتقادی پیش برد
)