1
دکتری فلسفه علم، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
2
استاد دانشکده فنی، دانشگاه تهران
چکیده
این مقاله با مفروض گرفتن نظریه‌ای ساختاری و نگاشتی در باب چیستی بازنمایی، فرضیه «توضیح کاربردپذیری براساس مفهوم بازنمایی» را در مورد «کاربردپذیری استنباط آماری در مدل‌های علمی» بررسی میکند. براساس دیدگاه نگاشتی، وجود رابطه‌ای متعین میان مدل و سیستم هدف، شرط کافی برای بازنمایی هدف توسط مدل است و این بازنمایی چرایی کاربردپذیری استنباط آماری، در مدلسازی را نیز توضیح میدهد. تحلیل کارکردی «برآورد» بهعنوان یکی از مهم‌ترین الگوهای استنباط آماری نشان میدهد که الف) استنباط و تحلیل آماری دادهها در ارزیابی مفروضات مندرج در مدل مفهومی کاربرد دارد، بدین معنا که با استنباط آماری میتوان بازنمایی مدل مفهومی از سیستم هدف و موضوع مورد مطالعه را ارزیابی کرد، ولی ب) نمیتوان نشان داد که دستگاه معادلاتی که بهعنوان مدل آماری «برآورد» شده «فی نفسه» روابطی را در موضوع مورد مطالعه بازنمایی میکند؛ زیرا دستگاه معادلات به‌طور کامل به وسیله برآورد «متعین» نمی‌شود
)