بررسی دشواره «تقلیل‌گرایی مفهومی» در روش‌شناسی علوم سیاسی؛ نمونه‌پژوهی: مفهوم مشارکت سیاسی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد گرایش بررسی مسائل ایران

2 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

روش تحقیق، اصول و مبانیِ مورد اجماعی دارد که وفاداری به آن، از ملزومات اساسی یک تحقیق و درعین‌حال سنجه‌ای است برای بررسی این مسئله که آیا یک تحقیق، اصول روشی منتخب را رعایت کرده است یا خیر؟ در این بین، روش پیمایش که اصل را بر سنجش مفاهیم قرار داده، از جمله روش‌هایی است که مراحل متعدد و روال‌مندی را داراست که برای تحقق اهداف در نظر گرفته شده، پژوهشگر ملزم به رعایت آنهاست. پیمایش به‌گونه‌ای اعم و پیمایش در علوم سیاسی به‌گونه‌ای خاص با دشواره­ای به نام تقلیل‌گرایی مفهومی روبه‌رو است.
تقلیل‌گرایی مفهومی، به معنای فروکاهشِ یک مفهوم به بخشی از آن، انحراف از اهداف تحقیق را به همراه دارد و سبب می‌شودکه در سنجش مفهوم مورد نظر، تنها بخشی از آن سنجیده شده و به همین دلیل، پژوهشگر در ارائه نتایج دچار سوگیری شود. با توجه به این دشواره، در این نوشتارکه به روش تحلیل محتوا صورت گرفته است، به عنوان نمونه مفهوم مشارکت سیاسی در پژوهش‌های ایران، ارزیابی می­شود. جامعه آماری بررسی 83 مقاله پژوهشی با محوریت موضوع مشارکت سیاسی و سنجش آنها بر اساس دشواره تقلیل‌گرایی مفهومی است.
نتایج نشان می­دهد که بیش از 65 درصد این مقاله­ها به این معضل مبتلا بوده و مفهوم موسع مشارکت سیاسی را به بخشی از آن که شرکت در انتخابات است، تقلیل داده‌اند. چگونگی انجام یک تحقیق به روش پیمایش و نشان دادن معضل روش‌شناختی تقلیل مفهومی در خصوص مفهوم مشارکت سیاسی، نقطه ثقل این مقاله است

کلیدواژه‌ها

اصل مقاله

.

روش شناسی علوم انسانی
دوره 23، شماره 92
ویژه نامه مدیریت و علوم سیاسی
مهر 1396
صفحه 195-224

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار