دو چهره متفاوت روش‌شناختی از بهینگی پارتو و تطبیق آنها با رهنمودهای اسلامی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

اقتصاد رفاه به تبیین چگونگی بیشینه‌سازی رفاه یک جامعه می‌پردازد. در این تبیین دو حوزه تخصیص و توزیع نقش مهمی را ایفا می‌کنند. درباره بهینگی پارتو این اختلاف­نظر روش‌شناختی در کار است که به کدام­یک از دو حوزه یادشده تعلق دارد. آیا بهینه پارتو به چگونگی فراهم شدن بالاترین سطح از تولید ملی یعنی تخصیص بهینه اشاره دارد یا اینکه درباره توزیع موجودی‌های اولیه میان افراد جامعه یا توزیع رفاه در تابع رفاه اجتماعی سخن می‌گوید. هرچند چهره تخصیصی آن به‌عنوان توزیع شناخته نمی‌شود، ولی بیانی از توزیع محصول را نیز در ضمن خود دارد که با تعیین قیمت نسبی هر نهاده و حقوق دارندگان عوامل و نهاده‌های تولید ارتباط تنگاتنگی دارد. چهره توزیعی آن به توزیع عوامل و نهاده‌های تولید یا موجودی‌های اولیه مربوط می‌شود. در این حوزه مشخص می‌شود که مطلوبیت­های افراد از چه اهمیتی برخوردارند و ملاک در مراتب فقر و غنا چیست. در این مقاله پس از بیان و توضیح این دو چهره، دیدگاه اسلام درباره هر یک از آنها نیز به اختصار بیان می­شود.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
جعفری، محمدتقی (1378)، کار و ثروت در اسلام، بی‌جا: پیام آزادی.
عیوضلو، حسین (1384)، عدالت و کارآیی در تطبیق با نظام اقتصادی اسلام، تهران: دانشگاه امام صادقg.
کرمی، محمدحسین (1394)، توابع رفاه اجتماعی، تبیین دیدگاه‌ها و بررسی مبانی آنها با نگرش اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، تصحیح جمعی از محققان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
مطهری، مرتضی(1390)، مجوعه آثار استاد شهید مطهری، ج1 (عدل الهی)، تهران: صدرا.
ــــــــــــــــ (1388)، بیست گفتار، تهران: صدرا.
Bergson, Abram (1983), “Pareto On Social Welfare”, Journal of Economic Literature, Vol. 21, No. 1, pp. 40-46.
ـــ--ـــــ (1938), “A Reformulation Of Certain Aspects Of Welfare Economics”, The Quarterly Journal of Economics, Vol. 52, No. 2, pp. 310-334.
Layard, P. R. G., and Walters, A. A. (1978), Microeconomic Theory, London, McGraw-Hill College.
Samuelson, Paul Anthony (1966), Foundations Of Economic Analysis, Harvard University Press.
Suzumura, Kotaro (1987), “Social Welfare Function”, The New Palgrave; A Dictionary of Economics, London, Macmillan Press