روش‌شناسی علم اقتصاد و مسئله رئالیسم

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی دانشگاه اصفهان

چکیده

نسبیت در علم اقتصاد در دو مسئله روش‌شناختی «عدم عینیت» و «عدم تعیّن» نظریه‌های اقتصادی ریشه دارد. راه‌حل مسئله نسبیت اتخاذ نگاهی رئالیستی به واقعیت اقتصادی است؛ به­طوری­که نظریه‌های اقتصادی ارتباط وثیق­تری با واقعیت برقرار کنند. در دهه‌های اخیر دو پروژه رئالیستی (رئالیسم علمی ماکی و رئالیسم انتقادی لاوسن) در علم اقتصاد آغاز شده است که می‌تواند نقطه شروع مناسبی برای غلبه بر نسبیت در علم اقتصاد باشد.
در این مقاله تلاش شد تا با الهام از این دو پروژه، رویکرد جدیدی تحت عنوان رئالیسم کل­نگر ارائه شود؛ رئالیسم کل­نگر مانند لاوسن مبتنی بر رویکرد استعلایی است و مثل ماکی از فلسفه زبانی کمک می‌گیرد. رهاورد این رئالیسم، هستی­شناسی سه‌لایه از جهان اقتصاد، تبیین جهت­مندی سه­گانه از آن، سه شکل زبانی جهت بازنمایی این جهان و سرانجام دعاوی اعتبار سه­گانه برای شناخت در علم اقتصاد است. در این نوع رئالیسم، نهادها به­عنوان بنیاد نظریه در علم اقتصاد عاملی برای عینیت و تعیّن نظریه‌ها در علم اقتصاد خواهند بود و مسئله نسبیت نیز تا حدی رفع خواهد شد

کلیدواژه‌ها


معرفی، عبدالحمید (1393)، علم اقتصاد و مسئله شناخت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
Bhaskar, R., (1989), Reclaiming Reality, London, Verso.
Hodge, D., (2008), "Economics, Realism and Reality: a Comparison of Mäki and Lawson", Cambridge Journal of Economics, Vol. 32, Issue 2, pp. 163-202.
Lawson, T., (1997), Economics and Reality, London, Routledge.
______ (2003), Reorienting Economics, London, Routledge.
Mäki, U., (1989), "On the Problem of Realism in Economics, Richerche Economiche", XLIII, 1 -2,176-198, Reprinted in Caldwell, B. J. (ed.), The Philosopy and Methodolgy of Economics, Vol.1, Aldershot, Edward Elgar, pp.193 -215.
______ (1996), "Scientific Realism And Some Peculiarities of Economics", in Cohen, R. S., Hilpinen, R.and Renzong, Q. (eds.), Realism and Anti-Realism in the Philosophy of Science, Netherlands ,Kluwer Academic Publishers, pp. 427-447.
______ (2002), "Some Nonreasons for Nonrealism about Economics", in Mäki, U. (ed.) Fact and Fiction in Economics: Models, Realism and Social Construction, Cambridge, Cambridge University Press, pp. 90-104.
Quine, W. V. O., (1976), The Roots of Reference, Cambridge/MA, Harvard University Press.