0توسعه روش‌شناسی مطالعات امنیتی آینده

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

مدیریت دولتی، دانشکده مطالعات بین الملل، دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام

چکیده

این مقاله به‌دنبال بسط و توسعه روش­شناسی مطالعات حوزه امنیت است. پژوهش حاضر از نظر هدف تحقیق، توسعه­ای و از لحاظ ماهیت از دسته پژوهش­های اکتشافی است. روش جمع­آوری داده­ها، میدانی و ابزار آن مصاحبه با خبرگان بوده است.
    با استفاده از روش تحقیق کیفی و به‌منظور کشف موضوع، مصاحبه­های هدفمند با بیست نفر از خبرگان و آگاهان کلیدی، به روش نمونه­گیری گلوله برفی انجام و سپس با به‌کارگیری راهبرد دلفی و مصاحبه­های عمیق فرایند روش­شناسی مطالعات امنیتی و مدل نهایی پیکربندی شد.
    این تحقیق، فرضیه‌های پایه­ای یک روش جدید پیش­بینی فراگیر را تشریح می­کند. یافته­های آن نشان می‌دهد «روش­شناسی» مطالعات امنیتی نتیجه کنش و تأثیر عوامل مختلف فلسفی، سازمانی، روشی، اجتماعی و فردی است. همچنین، می­توان با الهام از رویکرد ارزش­های رقابتی و قراردادن مکاتب فلسفی در محورهای مختصات آن روش­شناسی آمیبی‌شکل برای مطالعات امنیت ارائه کرد.

کلیدواژه‌ها


بتس، ریچارد (1392)، دشمنان سرویس اطلاعاتی، ترجمه رضامراد صحرایی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
تیشه­یار، ماندانا (1391)، آینده‌پژوهی در مطالعات استراتژیک، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
چن، هینچون، ادنا رید، جاشوا سینای، اندروسیک و بواز گونار (1394)، روش و پژوهش در مطالعات تروریسم، ترجمه معاونت پژوهش و تولید علم، تهران: دانشکده اطلاعات.
حاجیانی، ابراهیم (1391)، مبانی، اصول و روش‌های آینده‌پژوهی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
دانایی فرد، حسن؛ سیدمهدی الوانی و عادل آذر (1388)، روش­شناسی پژوهش کیفی در مدیریت، تهران: اشراقی.
زالی، نادر(1392)، آیندهنگاری راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
شاکمن، هارولد (1384)، عواملی برای تغییر(سازمان­های اطلاعاتی در قرن بیست ویکم)، ترجمه معاونت پژوهش و تولید علم، تهران: دانشکده امام باقر(ع).عبداله‌خانی، علی (1390)، فنون پیش‌بینی، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی ابرار معاصر ایران.
کالینز، جان ام. (1370)، استراتژی بزرگ (اصول و رویه‌ها)، ترجمه کورش بایندر، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
کاظمی، سیدعلی اصغر (1374)، روش و بینش  در  سیاست(نگرش فلسفی، علمی و روش شناختی)، تهران: وزارت امور خارجه.
گارت، کارتا جی (1375)، «توصیه­هایی برای گروه­های دست اندرکار مطالعات قرن بیست و یکم: سه موضوع اساسی قابل توجه»، ویژهنامه آینده‌پژوهی و آینده‌نگری، ضمیمه شماره 11 مجله برنامه و بودجه، سازمان برنامه و بودجه.
مارش، دیوید و جری استوکر (1390)، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مردوخی، بایزید (1392)، روش­شناسی آینده‌نگری، تهران: نشر نی.
واثق غزنوی، قادرعلی (1389)، «روش‌شناسی و جایگاه آن در سیاست‌گذاری دولتی»، فصلنامه پژوهش، س2، ش1، ص39 ـ 70.
بوزان، بری، ویور، الی ودوویلد، پاپ (1386)، چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، ترجمه علیرضا طیب، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
افتخاری، اصغر(1381)، «تحلیل انتقادی امنیت»، فصلنامه مطالعات راهبردی، س 5، ش 2، ص 337-357.
قاسمی، فرهاد (1391)، اصول روابط بین‌الملل، تهران: میزان.
قوام، عبدالعلی (1392)، روابط بین‌الملل: نظریه‌ها و رویکردها، تهران: سمت.
بیلیتس، جان و اسمیت، استیو(1383)، جهانیشدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و همکاران، تهران: موسسه فرهنگی و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.
سازمند، بهاره و لقمان قنبری (1391)، «آمریکا و رویکرد تلفیقی به امنیت بعد از حادثه 11 سپتامبر، مطالعه موردی رویکرد نوین امنیتی ایالات متحده آمریکا عیله جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات منطقه ای: آمریکاشناسیاسراییل شناسی،س13،ش3،ص1-28.
دهشیری، محمدرضا؛ سیدمحمدحسین حسینی، صارم شیراوند و سیدمصطفی حسینی(1394)، «تاثیر امنیت منطقه‌ای بر رفتارشناختی مجموعه‌های امنیتی مناطق»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 6، ش 1، ص43-76.
نیومن، لارنس (1397)، روشهای پژوهش اجتماعی (جلد اول: رویکردهای کیفی و کمی)، تهران: ترمه.
فتوحی، مرتضی و صادق پیمان‌خواه (1382)، روش شناسی آینده‌شناسی، تهران: مجموعه مقالات و سخنرانی‌های نخستین کارگاه آینده اندیشی.
سرلک، محمدعلی و محمدحسین نوریانی (1395)، «شناسایی عواﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺟﺮﻳﺎن‌ﻫﺎی ﺷﻜﺎﻓﻨﺪة ﺳﺎزﻣﺎن‌های دوﻟﺘﻲ‌ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻧﻈﺮﻳﻪ­ﭘﺮدازی داده‌ﺑﻨﻴﺎد»، فصلنامه مدیریت دولتی، دوره 1، ش 4، ص553-570.
محمدی الموتی، مسعود (1383)، «جهانی‌شدن و روش‌شناسی آینده‌شناسی، در معرفت‌شناسی، روش‌شناسی و کاربردهای آینده اندیشی»، مجموعه مقالات، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
گارت، مانوئل (1375)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (ظهور شبکه­ای)، ترجمه احمد علیقلیان، افشین خاکباز و حسن چاوشیان، تهران: طرح نو.
علیزاده، عزیز؛ وحید وحیدی مطلق و امیر ناظمی (1387)، سناریونگاری یا برنامه‌ریزی بر پایه سناریوها، تهران: موسسه مطالعات بین المللی انرژی.
داوئل، دان مک (1394)، اطلاعات راهبردی در مدیریت اطلاعات، تهران: معاونت پژوهش و تولید علم.
Becet, Henry S.A., (1986), The Dictionary of Spionage, USA, Sunshine Enterprise Limited.
Boxeman, Adda B., (1992), Strategic Intelligence & Statecraft, Washington, New York, London: Brassey s (us), Inc.
Buřita, L., (2015), “Prognostic methods and their applications in the defense sector”, in: Defense and Strategy, vol. 1, Czech Republic, Brno, pp. 47-60.
Dictionary of United States Military Terms for Joint Usage, Washington, D.C., Department of Anny, Navy, and Air Force, 1995.
David, F. R. (2001). Strategic management: Concepts and cases. New York: Prence Hall. Klı́ma, I. (1999). Between security and insecurity. New York: Thames & Hudson.
Eichler, J., (2006), International security in the early 21st century, Prague: DoD CR, AVIS, 304 p, ISBN 80-7278-362-2, Godson, Roy, May, Emest R., Schmitt, Gary, (1995), U.s. Intelligence at the Crossroads, Washington & London, Brassey s.
Hendrych, S., (2015), The Treatise on futurology, [Online]. c. , Available from: www.hendrychst.cz /. [Retrieved: June, 2016]
In Czech.
ISBN 90-5130-447-1.
Laqueur, Walter, (1985), A World of Secrets : The Uses and Limits of Intelligence, New York, Basic Books, INC., Publishers.
McCarthy, Shaun P., (1998), The Function of Intelligence in Crisis Management, USA, Ashgate.
Petrášek, F., (2009), Futurology study, Prague: Oeconomica, 274 p. ISBN 978-80-245-1517-5. In Czcech.
M. Potůček (ed.), (2006), Manual of forecasting methods, Prague: Sociological publishing company (SLON),196 p. ISBN 80-86429-55-5. In Czech.
 Slocun, N., (2003), Participatory Methods Toolkit, A Practitioners Manual. Brusels: King Baudouin Foundation, 2003, 167 p., Valouch, J., (2015),  “Basics of security futurology”, in SecurityTechnologies, Systems and Management, vol. 5, Czech Republic Zlín: VeRBuM, pp. 17-33. ISBN 978-80-87500-67-5. In Czech.
Valouch, J., (2015), “Forecasting methodology”, in SecurityTechnologies, Systems and management, vol. 5, Czech Republic Zlín: VeRBuM, pp. 34-50. ISBN 978-80-87500-67-5. In Czech.
Vejmelka, O., (2004), Military explanatory dictionary of selectedoperational concepts, Prague: DoD Czech Republic, 359 p.
Watson, Bruce, w., & others, (Eds) (1990), United States Intelligence, An Encyclopedia, NewYork & London, Garland Publishing INC.
Watson, Bruce.w, & others, (Eds) (1990), United States Intelligence, An Encyclopedia, NewYork & London, Garland Publishing INC.
World futures studies federation. [online]. c. 2016. Available from: http://www.wfsf.org/. [Retrieved: May, 2016]
Zeman, M., (1998), Cautionary forecasting. Prague: Horizon, 200 p. ISBN 80-7012-095-9. In Czcech.
Southen Alan, (1997) Method in Future Studies: The Value of Critical Realism, World Future Studies Federation, XV World Conference, Brisbane Australia.
Quinn, R.E. & Rohrbaugh, J. (1983). "A spatial model of effectiveness criteria: Towards a competing values approach to organizational analysis ", Management Science, 29, 363-377.