تبیین روش مالک‌بن‌نبی در حصول معرفت اجتماعی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، هیئت علمی دانشگاه تهران

2 تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه تهران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی روش مالک‌بن‌نبی در حصول معرفت اجتماعی با تأکید بر دو امر شیوه جامعه‌کاوی مالک و شیوه تحلیل داده او انجام شده است. دو پرسش اصلی که این پژوهش پابست پاسخ بدان‌ها بوده، از این قرارند: 1. مالک با چه سنخ تقسیم‌بندی به کاوش معرفتی جامعه می‌پردازد؟ 2. نحوه ورود مالک در تحلیل پدیده‌های اجتماعی در کلیت جامعه به چه صورت است؟

برای دستیابی به پاسخ این پرسش‌ها، طی یک فرایند روشمند به خوانش و طبقه‌بندی انتقادی آثار بن‌نبی پرداخته شد. بررسی‌های انجام پذیرفته در روند این پژوهش این یافته را حاصل کرد که مالک وجوه محیطی، تمدنی، انسانی و فرهنگی را در کاوش جامعه مدنظر می‌گیرد و در تحلیل شناختی جامعه تأکید او بر اولویت‌یابی، تحلیل طبقات اجتماعی و فاعلیت آنها، تحلیل کیفیت عوالم سه‌گانه و سنجش ضرایب عوامل داخلی و خارجی است.

کلیدواژه‌ها


  1. العمراوی، زکیه (2019)، «الفکر الاجتماعی عند مالک‌بن‌نبی −قراءة سوسیو− مفاهیمیة فی کتاب میلاد مجتمع»، مجله البحوث و الدراسات الانسانیه، ش19، ص75−90.
  2. الویری، محسن و سیدرضا مهدی نژاد (1392)، «رابطه دین و تمدن در اندیشه مالک‌بن‌نبی»، تاریخ و تمدن اسلامی، سال نهم، ش18، ص163−191.
  3. بن عیسی، عمر (2010)، مالک‌بن‌نبی فی تاریخ الفکر الاسلامی و فی مستقبل المجتمع الاسلامی، دمشق: دارالفکر.
  4. بن نبی، مالک، (بی‌تا)، شروط النّهضة، ترجمه عمر کامل مسقاوی و عبدالصبور شاهین، دمشق: دارالفکر.
  5. ___________ (1981)، الصراع الفکری فی البلاد المستعمره، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
  6. ___________ (1985)، شبکه العلاقات الاجتماعیة (الجزء الاول من میلاد مجتمع)، ترجمه عبدالصبور الشاهین، دمشق: دارالفکر.
  7. ___________ (2000الف)، المسلم فی عالم الاقتصاد، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
  8. ___________ (2000ب)، فکرة کمنویلث اسلامی، ترجمه الطیب الشریف، دمشق: دارالفکر.
  9. ___________ (2000ج)، مشکلة الثقافة، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
  10. ___________ (2002ب)، فی مهب المعرکة، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
  11. ___________ (2002د)، وجهة العالم الاسلامی، ترجمه عبدالصبور الشاهین، دمشق: دارالفکر.
  12. ___________ (2005)، من اجل التغییر، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
  13. بیدی، عثمان، (2019)، «البعد الانسانی فی فکر مالک‌بن‌نبی»، مجله اللّغة العربیة، مجلد 21، العدد 47، ص15−38.
  14. تمرسیت، فتیحه، (2017)، «قراءة انثروبولوجیة لفکر مالک‌بن‌نبی (تحلیل کتاب شروط النهضة)»، مجله التغییر الاجتماعی، المجلد 2، العدد 4، ص377−386.
  15. سعود، محمد؛ الدراجی، زروخی (2017)، «الترکیب النفسی للثقافة و علاقته بالجمال عند مالک‌بن‌نبی»، مجلة العلوم الاجتماعیة و الانسانیة، المجلد 7، العدد 13، ص252−271.
  16. عبدالعزیز، الکبار، (2017)، «التربیة والتغیر الاجتماعی عند مالک‌بن‌نبی»، مجله منیرفا، مجلد 4، العدد 1، ص198−211.
  17. فازیه شرفاوی، بوتلجه (2019)، «تشخیص القابلیة للاستعمار عند مالک‌بن‌نبی و أثرها على الجانب النفسی للأفراد»، مجلة مشکلات الحضارة، المجلد 8، العدد 2 ، ص55−69.
  18. فاضل قانع، حمید (1396)، «تمدن نوین اسلامی در بستر اصلاح فرهنگی (تبیین اندیشه‌های تمدنی مالک‌بن‌نبی)»، پژوهش‌های تمدن نوین اسلامی، ش1، ص137−164.
  19. فاطمه الزهرا، مطروح (2019)، «قراءة فی فکر مالک‌بن‌نبی−فلسفة الحضارة نموذجا»، مجله الفکر المتوسطی، المجلد 8، العدد 1، ص118−138.
  20. مراد، بلخیری (2018)، «أُسُس التغیّر الاجتماعی عند مالک‌بن‌نبی»، مجله آفاق للعلوم، المجلد 3، العدد 1، ص81−87.
  21. میرزایی، (1393)، «بررسی کلی مفاهیم پایه تمدن اسلامی در اندیشه مالک‌بن‌نبی»، نقد و نظر، سال نوزدهم، ش2، ص89−117.

1.     العمراوی، زکیه (2019)، «الفکر الاجتماعی عند مالک‌بن‌نبی قراءة سوسیو مفاهیمیة فی کتاب میلاد مجتمع»، مجله البحوث و الدراسات الانسانیه، ش19، ص7590.

2.      الویری، محسن و سیدرضا مهدی نژاد (1392)، «رابطه دین و تمدن در اندیشه مالک‌بن‌نبی»، تاریخ و تمدن اسلامی، سال نهم، ش18، ص163191.

3.      بن عیسی، عمر (2010)، مالک‌بن‌نبی فی تاریخ الفکر الاسلامی و فی مستقبل المجتمع الاسلامی، دمشق: دارالفکر.

4.      بن نبی، مالک، (بی‌تا)، شروط النّهضة، ترجمه عمر کامل مسقاوی و عبدالصبور شاهین، دمشق: دارالفکر.

5.      ___________ (1981)، الصراع الفکری فی البلاد المستعمره، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.

6.      ___________ (1985)، شبکه العلاقات الاجتماعیة (الجزء الاول من میلاد مجتمع)، ترجمه عبدالصبور الشاهین، دمشق: دارالفکر.

7.      ___________ (2000الف)، المسلم فی عالم الاقتصاد، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.

8.      ___________ (2000ب)، فکرة کمنویلث اسلامی، ترجمه الطیب الشریف، دمشق: دارالفکر.

9.      ___________ (2000ج)، مشکلة الثقافة، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.

10.   ___________ (2002ب)، فی مهب المعرکة، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.

11.    ___________ (2002د)، وجهة العالم الاسلامی، ترجمه عبدالصبور الشاهین، دمشق: دارالفکر.

12.   ___________ (2005)، من اجل التغییر، ترجمه عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.

13.   بیدی، عثمان، (2019)، «البعد الانسانی فی فکر مالک‌بن‌نبی»، مجله اللّغة العربیة، مجلد 21، العدد 47، ص1538.

14.  تمرسیت، فتیحه، (2017)، «قراءة انثروبولوجیة لفکر مالک‌بن‌نبی (تحلیل کتاب شروط النهضة)»، مجله التغییر الاجتماعی، المجلد 2، العدد 4، ص377386.

15.  سعود، محمد؛ الدراجی، زروخی (2017)، «الترکیب النفسی للثقافة و علاقته بالجمال عند مالک‌بن‌نبی»، مجلة العلوم الاجتماعیة و الانسانیة، المجلد 7، العدد 13، ص252271.

16.   عبدالعزیز، الکبار، (2017)، «التربیة والتغیر الاجتماعی عند مالک‌بن‌نبی»، مجله منیرفا، مجلد 4، العدد 1، ص198211.

17.  فازیه شرفاوی، بوتلجه (2019)، «تشخیص القابلیة للاستعمار عند مالک‌بن‌نبی و أثرها على الجانب النفسی للأفراد»، مجلة مشکلات الحضارة، المجلد 8، العدد 2 ، ص5569.

18.  فاضل قانع، حمید (1396)، «تمدن نوین اسلامی در بستر اصلاح فرهنگی (تبیین اندیشه‌های تمدنی مالک‌بن‌نبی)»، پژوهش‌های تمدن نوین اسلامی، ش1، ص137164.

19.   فاطمه الزهرا، مطروح (2019)، «قراءة فی فکر مالک‌بن‌نبیفلسفة الحضارة نموذجا»، مجله الفکر المتوسطی، المجلد 8، العدد 1، ص118138.

20.  مراد، بلخیری (2018)، «أُسُس التغیّر الاجتماعی عند مالک‌بن‌نبی»، مجله آفاق للعلوم، المجلد 3، العدد 1، ص8187.

21.   میرزایی، (1393)، «بررسی کلی مفاهیم پایه تمدن اسلامی در اندیشه مالک‌بن‌نبی»، نقد و نظر، سال نوزدهم، ش2، ص89117.