الگویی برای ارزیابی روش‎شناختی مطالعات نوگرای علوم انسانی در ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار فلسفه علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 عضو هیأت علمی

چکیده

وجود دیدگاه‏های مدعی نوگرایی روش‏شناختی و روشی در حوزه علوم انسانی در کشور نیاز به سنجش علمی و روش‏شناسانه این دیدگاه‏ها و حاجت به معیارهای این سنجش را ایجاد کرده است. به‌دیگرسخن، ارائه الگویی جهت ارزیابی روش‎شناختی مدل‏های بدیع مطالعات علوم انسانی و موقعیت‎یابی منطقی و روش‏شناسی آنها از ضروریات پژوهشی معاصر کشور محسوب می‎شود؛ الگویی پایه که در آن از کمترین پیچیدگی‏ها برای این موقعیت‏یابی استفاده شده باشد.

در این نوشتار تلاش می‌شود تا مستقل از دیدگاه‎های خاص در مورد ساختار تولید علم، ساختار بنیادین مشترک در پارادایم‎های علوم انسانی و ویژگی‎های گوناگون انواع مختلف از پژوهش‎های علمی ارائه شود که بتواند در نخستین گام، نوعی نظام‎بخشی علمی ‏برای پژوهشگران نوگرای حوزه علوم انسانی در کشور به ارمغان آورد. این تحقیق، الگوهای پژوهشی بدیع ارائه شده در حوزه پژوهش‌های علوم انسانی را براساس عمق نفوذ به لایه‎های بنیادین معرفت علمی به سه نوع تقسیم می‎کند و براساس‌این به سنجش و جایگاه‏شناسی علمی آنها می‎پردازد.

کلیدواژه‌ها


1. استراوس و کربین، انسلم، جولیت (1390)، مبانی پژوهش کیفی، تهران: نشر نی.
2. ایمان، محمدتقی (1388)،مبانی پارادایمی روش‏های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
3. ــــــــــــــ (1391)، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
4. ــــــــــــــ (۱۳۹۰)، مبانی پارادایمی روش‌های کمی و کیفی تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
5. بلیکی، نورمن (1384)، طراحی پژوهش‏های اجتماعی، تهران: نشر نی.
6. بیکمن و راگ، لئونارد، دبرا (1392)، روش‎های کاربردی پژوهش اجتماعی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
7. تامپسن، کنت، (1388) امیل دورکیم، ترجمه شهناز مسمی‎پرست، تهران: نشر نی.
8. تشکری، عباس و چالز تدلی (1394)، راهنمای روش‎های آمیخته در پژوهش‎های علوم رفتاری و اجتماعی، تهران: دانشگاه تهران.
9. جانکر و پنینک، جان و بارتجان (1394)، ماهیت روش‌شناسی تحقیق، شیراز: دانشگاه شیراز.
10. حسنی، سیدحمیدرضا و هادی موسوی (1397)، انسان‎کنش‎شناسی صدرایی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
11. ــــــــ (1395) انسان‎کنش‎شناسی پوزیتیویستی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
12. دورکیم، امیل (1368)، قواعد روش جامعه‌شناسی، ترجمه علیمحمد کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
13. ــــــــ (1359)، تقسیم کار اجتماعی، ترجمه حسن حبیبی، چاپ اول، تهران: انتشارات قلم.
14. ــــــــــــــ (1383)، صور بنیانی حیات دینی، ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
15. ــــــــــــــ (1378)، خودکشی، ترجمه نادر سالارزاده امیری، تهران: انتشارات دانشگاه علامه.
16. ــــــــــــــ (1376)، تربیت و جامعه‌شناسی، ترجمه علی‌محمد کاردان، چاپ اول، تهران: دانشگاه تهران.
17. دیلتای، ویلهلم (1389)، تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی، ترجمه منوچهر صانعی درّه بیدی، چاپ اول، تهران: ققنوس.
18. دیلتای، ویلهم (1383)، ذات فلسفه، ترجمه حسن رحمانی، چاپ اول، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
19. کوش، سلینا (1396)، اصول و مبانی تحلیل متون ادبی، تهران: مروارید.
20. لینوننبرگ و ایربای، فردریک و بِورلی (1390)، روش‏های تحقیق و نگارش پایان‌نامه در علوم اجتماعی، علوم رفتاری و مدیریت، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
21. فروم، اریش (1373)، انسان از دیدگاه مارکس، محمد راه‎رخشان، چاپ اول، هامبورگ: سنبله.
22. مورگان، گرت (1393)، پنداره‎های سازمان نوروزی، حسین، باتمانی، محمدامین، تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
23. نیومن، ویلیام لارنس (1395)، روش‎‎های پژوهش اجتماعی، چاپ سوم، تهران: ترمه.
24. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1383)، روابط اجتماعی در اسلام، ترجمه محمدجواد حجتی کرمانی، دفتر تنظیم و نشر آثار علامه طباطبایی.
25. ــــــــ (بی‎تا)، اسلام و اجتماع، قم: جهان‌آرا.
26. ــــــــ (2007)، مجموعه الرسائل العلامه الطباطبایی، مصحح صباح ربیعی‏، چاپ اول، قم: باقیات.
27. ــــــــ (1387)، اصول فلسفه رئالیسم، قم: بوستان کتاب.
28. ــــــــ (1371)، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، قم: اسماعیلیان.
29. ــــــــ (1387)، مجموعه رسائل علامه طباطبائى، چاپ اول، ج‏2، قم: بوستان کتاب.
30. ــــــــ (1388)، بررسی‎های اسلامی، قم: بوستان کتاب.
31. مارکس، کارل (1389)، گزیده نوشته‏های کارل مارکس در جامعه‎شناسی و فلسفه اجتماعی، ترجمه پرویز بابایی، چاپ اول، تهران: نگاه.
32. مارکس، کارل (1377)، دست‌نوشته‎های اقتصادی و فلسفی 1844، ترجمه حسن مرتضوی، چاپ اول، تهران: آگاه.
33. ملاصدرا (1981)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
34. وبر، ماکس (1392)، روش‎شناسی علوم اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: مرکز.
35. ــــــــ (1374)، اقتصاد و جامعه، ترجمه عباس منوچهری و همکاران، تهران: انتشارات مولی.
36. ــــــــ (۱۳۷۳)، اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‎داری، ترجمه عبدالکریم رشیدیان و پریسا منوچهری کاشانی، با مقدمه‎ای از آنتونی گیدنز، تهران: انتشارات علمی ‏و فرهنگی.
37. Babbie، Earl. (2007), The Basics of Social Research, USA: Thomson Wadsworth.
38. Bishop، Robert C., (2007), The philosophy of the social sciences, London: continuum.
39. Bruce L. Berg (2011), Qualitative Research Methods for the Social Sciences (4th Edition) USA: Allyn & Bacon.
40. Comte, August (1875),  The system of positive polity, [trans.] M.B Oxon, John henry Bridges, London: Longmans, Green and co. Vol. 1,
41. Coleman، James S., (1990), Foundations of Social Theory, Cambridge, Massachusetts & London: The Belknap Press of Harvard University.
42. De Coppens, Peter Roche., (1976), "Ideal Man in Classical Sociology; the views of Comte, Durkheim، Pareto, and Weber", The Pennsylvania State University Press.
43. Dilthey, Wilhelm (1977), Descriptive Psychology and historical Understanding, translated by: r. m. Zanger and K. I. heiges, Hague: Martinus Nijhaf, first edition.
44. Durkheim, Emile, (1973), Emile Durkheim on morality and society, edited and with introduction by: Robert N. Bellah, Chicago & London, the university of Chicago press.
45. _______(1984), Division of Labor, London: MacMillan.
46. Hurka, Thomas (1993), perfectionism, New York: Oxford, first edition.
47. Hughes, John (1990), The philosophy of social research, New York: Longman.
48. Ingram, John K. (1901), Human Nature and Morals, London: Adam & Charles Black.
49. Jan Jonker, Bartjan Pennink. (2010), The Essence of Research Methodology A Concise Guide for Master and PhD Students in Management Science, Netherlands: Springer.
50. Jean Mackniff & Jack Whithead (2006), All you need to know about action research, first edition , London: Sage.
51. Kalberg, S., (1980), "Max Weber's Types of Rationality: Cornerstones for the Analysis of Rationalization Processes in History", American Journal of Sociology, vol. 85, 1150.
53. L’Abate, Luciano., (2012), Paradigms in Theory Construction, New York Dordrecht Heidelberg London: Springer.
54. Menzies, Ken., (1982), Sociological Theory in Use, New York: Routledge.
55. Rickman, H. P., (1979), Wilhelm Dilthey pioneer of the human studies, London, University of California press, first edition.
56. Rickman, H. P., (1979), Wilhelm Dilthey pioneer of the human studies, London, University of California press, first edition.