ارائۀ الگوی تطبیقی مدیریت اسلامی مبتنی بر الگوی جهانی فلسفه مدیریت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد مدیریت رسانه، پردیس فارابی، دانشگاه تهران

3 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

مقالۀ پیش‎رو به‎دنبال واکاوی الگوهای بنیادین مدیریت مدرن و ارائۀ الگوی تطبیقی مدیریت اسلامی بر پایۀ مبانی جهانی فلسفۀ مدیریت می‎باشد. بدین‎منظور، ابتدا الگوی جهانی تولید پارادایم مدیریتی تبیین و سپس مبانی اسلامیِ مترتب بر آن تطبیق داده شد تا الگوی تطبیقی خاص مدیریت اسلامی به دست آید. در طول مراحل تحقیق ابتدا پارادایم‎های فلسفی مدیریت مدرن از درون منابع بین‎المللی استخراج و دسته‎بندی شد.
یافته‎های این دسته‎بندی نشان می‎دهد که پیش‎فرض‎های پارادایمی هستی‎شناختی[1] و معرفت‎شناختی[2] به‎طور مشترک در بیشتر مکاتب مدیریت وجود دارد و مبنای تفکیک مکاتب مختلف مدیریتی از یکدیگر می‎باشد. همچنین، این دسته‎بندی سیستماتیک می‎تواند به استخراج یک الگوی جامع جهانی برای تولید پارادایم مدیریت بینجامد.
روش تحقیق در پژوهش پیش رو از نوع تطبیقی است. مطالعۀ تطبیقی درحقیقت نوعی روش بررسی است که پدیده‎ها را در کنار هم قرار می‎دهد و به‎منظور احصاء نقاط افتراق و تشابه، آنها را تحلیل می‎کند. براساس‌این، به‎طور تطبیقی مبانی هستی‎شناختی و معرفت‎شناختی اسلامی در الگوی پارادایمی قرار داده شد و الگوی پارادایمی خاص مدیریت اسلامی استخراج گردید. این الگو مبتنی بر هستی‎شناختی خلقی−ربوبی و معرفت‎شناختی الهی−تئوئیستی شکل می‎گیرد.



[1]. ontology


[2]. epistemology

کلیدواژه‌ها


1. آقاجانی، زهرا و فرهاد سلیمان‎نژاد (بهار 1397)، «تصویر مخدوش واقعیت اجتماعی در پوزیتیویسم استقرایی نظریه زمینه‎ای»، مجله جامعهشناسی ایران، دوره 19، ش1، ص91−125.
2. الوانی، سیدمهدی (1377)، «استعارات سازمانی»، فصلنامۀ مطالعات مدیریت، ش7، ص23-52.
3. آهنچی، سیدعلیرضا (1391)، «تبیین علل وقوع انقلاب اسلامی در نگاه استاد مطهری با تأکید بر گزاره‎های اصلی فلسفه دینی تاریخ»، فصلنامه تخصصی حبلالمتین، دوره اول، ش1، ص17−34.
4. برت، آدلین، آ (1374)، مبادی مابعدالطبیعیه علوم نوین، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران: علمی و فرهنگی.
5. بلیکی، نورمن (1384)، طراحی پژوهش‌های اجتماعی، حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
6. پوپر، کارل (1379)، اسطورۀ چارچوب (در دفاع از علم و عقلانیت)، ترجمۀ‎ علی پایا، تهران: طرح نو.
7. ________ (1383)، زندگی سراسر حل مسئله است، ترجمه شهریار خواجیان، تهران: مرکز.
8. ________ (1370)، منطق اکتشاف علمی، ترجمه حسین کمالی، تهران: علمی فرهنگی.
9. جوادی آملی، عبدالله (1384)، معرفتشناسی در قرآن، قم: اسرا.
10. چالمرز، آلن، ف (1389)، چیستی علم، درآمدی بر مکاتب علم‌شناسی فلسفی، ترجمه سعید زیباکلام، تهران: سمت.
11. حسنی، سیدحمیدرضا و مهدی علی‎پور (1389)، «درنگی در معناشناسی و ماهیت‎شناسی تحلیلی واژۀ «پارادایم»»، فصلنامه علمیپژوهشی روششناسی علوم انسانی، س16، ش63، ص77−96.
12. خنیفر، حسین و ناهید مسلمی (1397)، اصول و مبانی روشهای پژوهش کیفی رویکردی نو و کاربردی (ج1)، تهران: انتشارات نگاه دانش.
13. رفیع‎پور، فرامرز (1360)، کندوکاوها و پنداشتهها، تهران: شرکت سهامی انتشار.
14. ریتزر، جورج (1380)، نظریۀ جامعهشناسی در دوران معاصر، چ5، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
15. سجودی، فرزان و گروه مترجمان (1388)، ساخت‌گرایی، پساساختارگرایی و مطالعات ادبی (مجموعه مقالات)، تهران: سوره مهر.
16. صادقی شهپر، علی (1387)، «روش‎شناسی عرفان تطبیقی»، تهران: نیمسال‎نامه تخصصی پژوهشنامه ادیان، س2، ش4، ص83-108.
17. فیاض، ابراهیم و محسن بدره (بهار−تابستان و پاییز−زمستان 1388)، «چشم‎اندازهای فرانظری به ارتباطات»، دوفصلنامه پژوهشی دین و ارتباطات، س16، ش1 و 2 (پیاپی 35 و 36)، ص93-118.
18. کارناپ، رودلف (1363)، مقدمهای بر فلسفه علم: (مبانی فلسفی فیزیک)، ویراسته مارتین گاردنر، ترجمه یوسف عفیفی، تهران: نیلوفر.
19. گیلیس، دانلد (1390)، فلسفه علم در قرن بیستم، ترجمه حسن میانداری، تهران و قم: سمت و طه.
20. مردیها، مرتضی (1382)، فضیلت عدم قطعیت: در علم شناخت اجتماع، تهران: طرح نو.
21. مصباح یزدی، محمدتقی (1394)، پیشنیازهای مدیریت اسلامی، چ5، ناشر: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
22. مطهری، مرتضی (1387)، مقدمه‏ای بر جهانبینی اسلامی، تهران: صدرا.
23. ________ (بی‎تا)، مجموعه آثار شهید مطهری، ج13، تهران: صدرا.
24. میر کمالی، سیدمحمد (1392)، فلسفه مدیریت، تهران: انتشارات یسطرون.
25. نشاط، نرگس (بهار1388)، «کتابداری، آرشیو و نسخه پژوهشی»، اطلاعرسانی، ش23، ص3-22.
26. Bates, Marcia J. (2005), An introduction to Metatheories, theories, and models, in: Theories of information behavior, edited by Karen E. Fisher, Sandra Erdelez and Lynne (E. F.) McKechine. Medford, Newjersey, Information Today.
27. Dubin, R. (1967), Theory Building, New York: Free Press.
28. Gagliardi, Pasquale. (1990), Symbol and Artifacts, New York: de gruyter.
29. Glaser, B. & Strauss, A. (1967), The discovery of grounded theory, Aldine Publishing Company, Chicago.
30. Griseri, Paul. (2002), Management Knowledge, Palgrave Press.
31. Guba, E.G. and Lincoln, Y. S. (1994), “Competing paradigms in qualitative research”, In Denzin, N.K. and Lincoln, Y.S. (Eds), Handbook of Qualitative Research, Thousand Oaks, CA: Sage, 105-17.
32. Kuhn, T.S. (1996), The structure of scientific revolutions, 3rd ed, Chicago: Universiity of Chicago Press.
33. Mintzberg, H., (1979), The structuring of organization: A synthesis of the research, Englewood Cliffs: Prentice-Hill.
34. Morgan, G (1986), Images of Organization, Beverly Hills: Sage.
35. Nastasia, D. I. and Rakow, L. F. (2004), “Towards a philosophy of communication theories: an ontological, epistemological and ideological approach”, Paper presented at the annual meeting of the InternationalCommunication Association, New Orleans Sheraton, New Orleans, LA.
36. Popper, Karl (2002), the Logic of Scientific Discovery, London & New York: Routledge.
37. Popper, Karl (2002a), Conjectures and Refutations: The Growth of Scientific Knowledge, in: The Philosophy of Karl Popper, Routledge & Kegan Paul.
38. Popper, Karl (2005), Realism and the Aim of Science, London & New York: Routledge.
39. Shah, Sonali, K. Corley, KG. (2006), “Building better Theory by bridging the qualitative-quantitative divide”, Journal of Management Studies, Wiley Online Library
40. Taylor, A.E. (1985(, Aristotle, New York: Dover Publication, 2nd edition https://www.routledgehandbooks.com/doi/10.4324/9781410615589.ch3
41. Turner, Barry. (1983), “The of Grounded Theory for the Qualitative Analysis of Organizational Behavior”, Journal of Management Studies, 20: 333-348.
42. Wagner D.G., & Berger, J. (1985), “Do sociological theories grow?”, American Journal of Sociology, 90(4):697-728