بازخوانی متدولوژی‌شناسی «دین‌شناسی» شریعتی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

جامعه شناسی دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

در این مقاله رویکرد «روش‎شناسی شریعتی» در حوزۀ مطالعات دین‌پژوهی از زاویۀ علوم انسانی نقد و بررسی شده است. نگارنده در این مقاله تلاش نموده این پرسش را مطرح و دنبال کند که نگاه متدولوژیک شریعتی به مقولۀ دین‌پژوهی بر چه اساس و مبنایی می‌باشد. سپس برای راستی‎آزمایی رویکرد شریعتی در مطالعه جامعه‎شناختی ادیان تلاش کرده است با خوانش انتقادی، متدولوژی شریعتی را کنکاش و واکاوی کند.البته تلاش نگارنده این بوده است که بحث «روش‎شناسی» شریعتی در «بستر علوم انسانی» را با اتکاء بر آثار شریعتی مورد بازبینی انتقادی قرار دهد و مقصود این است که اغلب آثار نسبت به متن شریعتی بی‌التفات بوده‎اند و منتقدان او حتی بر این باورند که شریعتی بحثی در باب روش‎شناسی علوم انسانی به‌ صورت اعم، و دین‎شناسی، به صورت اخص، ندارد. امّا با خوانش انتقادی متن می‎توان به نتایج بنیادین متفاوت‎تری دست یافت و تلاش نگارنده آن است که این ساحت از اندیشه شریعتی را مورد مداقه قرار دهد

کلیدواژه‌ها


. شریعتی، علی(1378)، شیعه؛ مجموعه آثار 7؛ تهران: انتشارات الهام.
2. شریعتی، علی(1392)، تشیع علوی و تشیع صفوی؛ مجموعه آثار 9؛ تهران: انتشارات چاپخش و بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی.
3. شریعتی، علی(1388)، تاریخ و شناخت ادیان1؛ مجموعه آثار 14؛ تهران: شرکت سهامی انتشار.
4. شریعتی، علی(1388)، تاریخ و شناخت ادیان2؛ مجموعه آثار 15؛ تهران: شرکت سهامی انتشار.
5. شریعتی، علی(1387)، اسلام شناسی3؛ مجموعه آثار18 ؛ تهران: انتشارات الهام.
6. شریعتی، علی(1392)، اسلام شناسی 1؛ مجموعه آثار 13، تهران: انتشارات قلم.
7. شریعتی،علی(1390)، اسلام شناسی2؛ مجموعه آثار 17، تهران: انتشارات قلم.
8. شریعتی، علی(1388)، مذهب علیه مذهب؛ مجموعه آثار 22، تهران: انتشارات چاپخش.
9. شریعتی، علی(1393)، روش شناخت اسلام؛  مجموعه آثار 28، تهران: انتشارات چاپخش.
10. شریعتی، علی(1391)، هبوط در کویر؛ مجموعه آثار 13، تهران: انتشارات چاپخش ـ بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی.
11. شریعتی، علی(1393)، اسلام شناسی؛ مجموعه آثار30، تهران: انتشارات چاپخش.
12. شریعتی، علی(1391)، انسان بی خود؛ مجموعه آثار 25، تهران: انتشارات قلم.
13. سروش، عبدالکریم(1372)، "شریعتی و جامعه­شناسی دین"؛ نشریه کیان، شماره13، صص 1-3.
14. عبدالکریمی، بیژن(1393)،  شریعتی و آینده تفکر ما، تهران: انتشارات نقد فرهنگ.
15. قانعی راد، سید محمد امین (1381)، تبارشناسی عقلانیت مدرن: قرائتی پست مدرن از اندیشه دکتر علی شریعتی، تهران: انتشارت نقد فرهنگ.
16. Moaddel, M. & Karabenick, S. A. (2013), Religious Fundamentalism in the Middle East: A Cross-National, Inter-Faith, and Inter-Ethnic Analysis. Leiden-Boston.