سالها ممارست و مواجهات مبتکرانه با میدان سبب یافتن رویکرد پژوهشی خاص و روش‌شناسی ویژهای شده که مرتضی فرهادی را به پسزدن لایههای صوری پدیدهها و دستیابی به واقعیت اجتماعی مجهز کرده است. این رویکردها و روشها به دلیل آنکه از بطن جامعه ایران برآمدهاند، احتمالاً توان بالاتری برای عبور از دشواریهای شناختشناسی یا رهزنان حقیقت در این میدان دارند؛ بنابراین تصریح انتظام فنون یادشده در آثار فرهادی که مسئله پژوهش حاضر را تشکیل میدهد، میتواند به شناخت بهتر پژوهشگران از جامعه ایران کمک کند. هدف اصلی پژوهش حاضر، کوشش برای استخراج عناصر بنیادین پژوهش بهویژه روش‌شناسی بومی در آثار مرتضی فرهادی و ارائه تصویری مصرح از آن است.
روش پژوهش پیش‌رو کیفی و معطوف به آثار مرتضی فرهادی است. براساس یافتههای پژوهش، فرهادی ضمن بهرهگیری از واقع‌گرایی استعلائی از روش‌شناسی خاصی بهره میبرد که بهاختصار «توصیف ژرف سهبعدی» نامیده می‌شود. فرهادی در این روش، هم به ژرفای اجزای یک پدیده، هم به پویایی تاریخی آن و هم به گستره جغرافیایی پدیده مورد مطالعه توجه دارد؛ بدینترتیب روش وی، ترکیبی از روشهای موردی، تاریخی و تعمیمپذیر می‌باشد که بهخوبی همبسته و از انسجام درونی برخوردار است
ایمان، محمدتقی و احمد کلاته (1392)، روش‌شناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
باقری، یاسر و غلامرضا غفاری (1399)، «تحلیل انتقادی، کوششی روششناختی برای مواجهه با مناسبات قدرت»، فصلنامه علمی روش‌شناسی علوم انسانی، ش105، س26، زمستان، ص69−
برت، پارک (1397)، فلسفه علوم اجتماعی: به سوی پراگماتیسم، ترجمه محمد هدایتی، تهران: نشر شبخیز.
بلیکی، نورمن (1384)، طراحی پژوهشهای اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
بنتون، تد و یان کرایب (1389)، فلسفه علوم اجتماعی: بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی، ترجمه شهناز مسمیپرست و محمود متحد، تهران: نشر آگه.
تریگ، راجر (1386)، فهم علم احتماعی، ترجمه شهنار مسمیپرست، تهران: نشر نی.
رمضانی، اسماعیل (1381)، «واره»، پژوهشی بی‌منّت باران، جهان کتاب، اردیبهشت، ش145 و 146، ص46−
ریگین، چارلز (1388)، روش تطبیقی: فراسوی راهبردهای کمی و کیفی، ترجمه محمد فاضلی، تهران: نشر آگه.
سالمی‌قمصری، مرتضی؛ سهراب یزدانی؛ مرتضی فرهادی و فرشاد مؤمنی (1399)، «اصل چهار ترومن و امکان توسعه در ایران (...)»، برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، ش43، تابستان، ص161−
فرهادی، مرتضی (1372)، «بنهشناسی: پیشینه پژوهش و نقد آرا در چگونگی پیدایش بنه»، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 2، ش2، ص97−
فرهادی، مرتضی (1381)، «نقد آرا در تعریفها و گونهشناسیهای مفهوم یاریگری»، مجله انسان‌شناسی، دوره 1، ش1، بهار و تابستان، ص101−
فرهادی، مرتضی (1383)، «ساخت‌های جهانی همکاری همه گاهی و همه جایی بودن انواع جوهری یاریگری و مشارکت»، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 11، ش26، تابستان، ص1−
فرهادی، مرتضی (1387)، واره؛ درآمدی به مردمشناسی و جامعهشناسی تعاون، تهران: شرکت سهامی انتشار.
فرهادی، مرتضی (1388)، انسان‌شناسی یاریگری، تهران: نشر ثالث.
فرهادی، مرتضی (1391)، فرهنگ یاریگری در ایران، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
فرهادی، مرتضی (1394)، «به راه بادیه رفتن (...)»؛ بررسی انتقادی فصلنامه علوم اجتماعی (...)، فصلنامه علوم اجتماعی، ش۷۰، پاییز، ص1−
فرهادی، مرتضی (1397)، صنعت بر فراز سنت یا در برابر آن؛ انسان‌شناسی توسعه‌نیافتگی و واگیره پیشرفت پایدار و همه‌سویه فرادادی و فتوتی در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
فکوهی، ناصر (1381)، تاریخ اندیشه و نظریههای انسان‌شناسی، تهران: نشر نی.
فلیک، اووه (1393)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
فوکو، میشل (1400)، دیرینهشناسی دانش، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
لطفی، بهنام (1391)، «واره؛ یک تعاونی به وسعت ایران؛ درباره تلاش اکتشافی دکترفرهادی در تولید دانش بومی»، سوره اندیشه ، ش61 و 60، تیر و مرداد، ص49−
مطیع، ناهید (1381)، نقد کتاب واره؛ نوعی تعاونی سنتی کهن و زنانه در ایران، فصلنامه علوم اجتماعی، ش17، بهار، ص155−
نیومن، ویلیام لاورنس (1394)، شیوههای پژوهش اجتماعی: رویکردهای کیفی و کمی، ترجمه حسن دانائی‌فرد و سیدحسن کاظمی، تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
همایون کاتوزیان، محمدعلی (1400)، ایران جامعه کوتاه مدت؛ و سه مقاله دیگر، ترجمه عبدالله کوثری، تهران: نشر نی.
Bhaskar, R (2008), A Realist Theory of Science, London and New York: Routledge.
باقری, یاسر. (1402). توصیف ژرف سهبعدی؛ واکاوی عناصر بنیادین پژوهش در آثار مرتضی فرهادی. روش شناسی علوم انسانی, 29(114), 1-17. doi: 10.30471/mssh.2022.8620.2327
MLA
یاسر باقری. "توصیف ژرف سهبعدی؛ واکاوی عناصر بنیادین پژوهش در آثار مرتضی فرهادی". روش شناسی علوم انسانی, 29, 114, 1402, 1-17. doi: 10.30471/mssh.2022.8620.2327
HARVARD
باقری, یاسر. (1402). 'توصیف ژرف سهبعدی؛ واکاوی عناصر بنیادین پژوهش در آثار مرتضی فرهادی', روش شناسی علوم انسانی, 29(114), pp. 1-17. doi: 10.30471/mssh.2022.8620.2327
VANCOUVER
باقری, یاسر. توصیف ژرف سهبعدی؛ واکاوی عناصر بنیادین پژوهش در آثار مرتضی فرهادی. روش شناسی علوم انسانی, 1402; 29(114): 1-17. doi: 10.30471/mssh.2022.8620.2327
)