در این مقاله، پس از ریشه‌شناسی و اصطلاح‌شناسی مفهوم تبیین، فلسفة علوم اجتماعی را در تلاقی با حوزة گسترده و پیچیدة تبیین، به دو رهیافت هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه، طبقهبندی نموده‌ایم. در رویکرد هستی‌شناسانه، پنج نوع روش‌شناسی: فردگرایی، کل‌گرایی، جدل‌گرایی، نظام‌گرایی و واقع‌گرایی را به اجمال معرفی نموده‌ایم. در رویکرد معرفت‌شناسانه نیز دو مدل تبیینی: قیاسی ـ قانونی و استقرائی ـ احتمالی و با همین رویکرد، مجموعه‌ای از روش‌های تبیینی را طبقهبندی و به اختصار تشریح نموده‌ایم. هدف از این مقاله، نه توضیح تکنیک‌های خاص هر یک از انواع روش‌های تبیین، بلکه ترسیم شمای کلی و تحدید حدود آن نسبت به دیگر روش‌ها بوده است.
)