1
دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف
2
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف، گروه فلسفه علم، تهران، ایران.
10.30471/mssh.2025.11008.2642
چکیده
بحران تکرارپذیری یکی از چالش‌های بنیادین علم معاصر است که مشروعیت یافته‌های علمی را به چالش کشیده است. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از تحلیل فلسفی و مرور انتقادی مطبوعات در این حوزه، استدلال می‌کند که تکرارپذیری یک معیار معرفتی یکسان و جهان‌شمول نیست بلکه مفهومی زمینه‌مند، وابسته به نوع علم، ساختارهای نهادی و ارزش‌های غیرمعرفتی است. با بررسی دیدگاه‌هایی از جمله دیدگاه های لئونلی، گاتینگر، برد و امرهاین، مقاله نشان می‌دهد که بحران تکرارپذیری نه صرفاً محصول ضعف‌های روش‌شناختی، بلکه نتیجه وجود تعاریف و انتظارات متفاوتی از تکرار است. در واقع انتظارات معرفت شناختی متفاوتی درباره تکرار فی مابین حوزه‌های مختلف علمی وجود دارد. بر این اساس، بازاندیشی در جایگاه تکرارپذیری می‌تواند پیامدهایی برای جامعه علمی فراهم کند که به تفاوت‌های معرفتی، نهادی و اخلاقی رشته‌های علمی توجه نماید و مبتنی بر اقتضائات هر کدام چارچوب هایی را تعریف کند. در این مقاله با معرفی یک رویکرد جدید به وجود طیفی از تنوع گونه های مختلف تکرار در علوم مختلف پرداختیم و به کمک این رویکرد جدید رهیافت دقیق‌تری از بررسی پژوهش های علمی را ارائه نمودیم.
)