چکیده
قضاوت دربارهی درستی فرایند پژوهش و کیفیت محصول نهایی، در پژوهشهای کیفی، مستلزم معیارهای ارزیابی کاملاً متفاوتی است. پژوهشگران کیفی به معیارهای ارزیابی آثار پژوهشگران کمّی معترضاند و آنها را رد میکنند. پژوهشگران کیفی معیارهای بدیلی را تدوین کردهاند که با اهداف پژوهش آنان متناسب است. مقالهی حاضر به کاوش در معیارهای بدیلی که برای پژوهشگران کیفی مطرح شدهاند پرداخته، نشان میدهد که با وجود اختلاف نظرهای اساسی در انتخاب معیار مناسب برای ارزیابی پژوهش کیفی ـ که بازتاب سرسپردگی پژوهشگران متفاوت به مبانی و روشهای متفاوت است ـ دربارهی اینکه پژوهش باید قابل اعتماد و قادر به نشان دادن دقت (در فرایند) و تناسب (در محصول نهایی) باشد، موافق است و در کل، برخی توافقها و همپوشیها بین این معیارها دیده میشوند. در نهایت، به بررسی این موضوع میپردازیم که چگونه پژوهشگران از بین این بدیلها انتخاب میکنند و خواهیم دید که معیارهای انتخابشده باید با ماهیت پژوهش (روششناسی، اهداف و فرضهای معرفتشناختی) سازگار باشند.