عضو هیئت علمی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز
چکیده
روش‌شناسی سهم به‌سزایی در انجام مطالعات دارد. اتخاذ روش علمی درست موجب اعتبار نتایج به‌دست آمده، و اشتباه در آن، منجر به استنتاج‌های غلط یا جهت‌گیری نادرست خواهد شد. روش‌شناسی نیز در خلأ شکل نمی‌گیرد، بلکه وابسته به دیدگاه‌های هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و انسان‌شناختی پژوهشگر است. در این مقاله، پاره‌ای از ملاحظات روش‌شناسی در تهیه مقیاس‌های سنجش دینداری، مورد بررسی قرار گرفته است. این ملاحظات مشتمل بر مبانی نظری حاکم بر روش‌های پژوهشی، نقش نظریه در پژوهش، منطق انتخاب روش تحقیق و در نهایت، موارد مربوط به طراحی و ساخت پرسش‌نامه می‌باشد. بخش بعدی مقاله، به بررسی انتقادی مقیاس‌های ایرانی تهیه‌شده در حوزه سنجش دینداری می‌پردازد. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که مواردی از قبیل اشتباه در مرحله استنتاج و تفسیر نتایج، ارایه تصویری غلط از مفاهیم دینی، تحمیل دیدگاه‌های مکاتب روان‌شناسی غربی بر مفاهیم اسلامی و سرانجام منتهی نشدن نتایج تحقیقات به نظریه یا الگوهای جدید، از عمده‌ترین اشکالات این‌گونه مطالعات می‌باشند.
)