نقد عقل به عقل

شناسنامه علمی شماره

نویسنده

استاد حوزه و دانشگاه.

چکیده

نهاد آغازین و فرجامین دستگاه شناخت، طبیعت عقل است. از این رو پرسش از چیستی خردورزی و تعقل، اساسی‌ترین پرسش بشر است. در این نوشته تلاش کرده‌ایم تا ضمن توضیح چیستی خردورزی، به این پرسش‌های بنیادین پاسخ دهیم که «عقل چگونه می‌تواند هم چنان که دربارة «جز خود» تعقل می‌کند، دربارة خود نیز تعقل کند؟» و «چگونه و از چه رو و تا کجا می‌تواند خود را نقد کرده و مورد داوری قرار دهد؟»
مدعای ما در این مقاله آن است که اولا نقد عقل توسط عقل، تصور پذیر و از این رو ممکن است. افزون بر این، نقد عقل توسط خود عقل نیز به وقوع پیوسته است. این خودْ نقادی‌گری مزیت ویژة عقل است و هیچ دستگاه ادراکی دیگری چنین امکانی را در اختیار ندارد.

کلیدواژه‌ها