جامعه شناسى تاریخى سبب شناخت بستر، زمینه و ساختار اجتماعى یک جامعه در گذشته مى شود که اعمال و کنش هاى تاریخى در قالب آنها صورت گرفته اند; شناختى ارائه مى کند که شکاف ها و کاستى هاى موجود در مدارک و شواهد مورخان را برطرف مى سازد و موجب پالایش و پیشرفت نحوه تفکر و روش هاى مورخان درباره جوامع گذشته مى گردد. ارزیابى هایى درباره روند تاریخ بر حسب عناصر اساسى و نیروهاى غیرشخصى ارائه مى کند که برضد دیدگاه سنّتى درباره تاریخ به چالش برخاسته است. در این مقاله سعى شده است با نگرش جامعه شناختى، به تحلیل نقش سازمان ها و نهادهاى اجتماعى، روابط حاکم میان فرد و دین، ساختار اجتماعى مکّه و یثرب، یکپارچگى اجتماعى و... در گسترش اسلام پرداخته شود.
)