نقد و بررسی روش تطبیقی ماسون-اورسل

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

روش تطبیقی ماسون−اورسل مبتنی بر دوگانه زمینه / واقعیت است. او اندیشه‌های فلسفی را همچون یک واقعیت و داده‌ای در نظر می‌گیرد که باید در زمینه و بستری که در آن به ثمر نشسته، بارور شده و تکامل یافته مورد توجه قرار گیرند. ماسون−اورسل در این دوگانه زمینه / واقعیت اولویت را به زمینه و بافت می‌دهد و بدین‌ترتیب بر اهمیت و نقش زمینه و تاریخی دیدن اندیشه‌ها تأکید بسیار دارد.
او از موج نخست پوزیتیویسم به‌ویژه امیل دورکیم تأثیر پذیرفت و بر مؤلفه‌هایی همچون تاریخی‌گری و مقایسه ‌اندیشه‌ها براساس زمینه و زمانه شکل‌گیری آنها، اومانیسم و در نظر گرفتن همه انسان‌ها و همه گونه‌های تفکر، ملاحظه اندیشه‌های فلسفی همچون داده و واقعیت، دخالت ندادن پیش‌فرض‌ها و تأکید بر این نکته اصرار می‌کند که فلسفه حقیقی همان فلسفه تطبیقی است.
هر چند از منظرهای مختلف می‌توان روش تطبیقی اورسل را به چالش کشید، در مقاله حاضر تنها از نگاه هیدن وایت به فراتاریخ و ساختارگراهایی که کمر همت به واسازی دوگانه‌های تفکر غربی از جمله دوگانه زمینه / واقعیت بسته‌اند و نیز از دیدگاه کوئنتین اسکینر به‌عنوان منتقد قرائت زمینه‌ای به نقد دیدگاه ماسون−اورسل خواهیم پرداخت. در عین حال نگارنده به اختصار توضیح داده که نقد کربن، ایزوتسو و ادوارد سعید بر ماسون−اورسل وارد نیست.

کلیدواژه‌ها


1. ادوارد، سعید (1386)، شرق شناسی، چ1، ترجمه لطفعلی خنجی، تهران: امیر کبیر.
2. ایزوتسو، توشیهیکو (1379)، صوفیسم و تاوئیسم، چ2، ترجمه محمدجواد گوهری، تهران: روزنه.
3. ایزوتسو، توشیهیکو (1359)، بنیاد حکمت سبزواری، ترجمه سیدجلال آشتیانی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل شعبه تهران.
4. حائری یزدی، مهدی (1384)، جستارهای فلسفی، به‌اهتمام عبدالله نصری، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
5. دورکیم، امیل (1387)، قواعد روش جامعه‌شناسی، چ8، ترجمه علی‌محمد کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
6. رضوی مسعود (1379)، آفاق فلسفه از عقل ناب تا حکمت احکام (گفت‌وگو با مهدی حائری یزدی)، تهران: فروزان.
7. طاهری سرتشنیزی، اسحاق (1392)، «فلسفه اسلامی؛ تئوسوفی یا فیلوسوفی؟ (نزاع حائری و کربن)»، آینه معرفت، دوره13، ش35.
8. غفاری، غلامرضا (1389)، «منطق پژوهش تطبیقی»، مجله جامعه‌شناسی ایران، تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران.
9. کربن، هنری (1374)، ارض ملکوت و کالبد انسان در روز رستاخیر از ایران مزدایی تا ایران شیعی، چ2، ترجمه سیدضیاءالدین دهشیری، کتابخانه طهوری.
10. گندمی نصرآبادی، رضا (1395)، «فلسفه تطبیقی به مثابه روش: با تأکید بر دیدگاه ماسون−اورسل»، فصلنامه روش‌شناسی در علوم انسانی.
11. مرتضوی، سید خدایار (1358)، «بررسی آثار اسکینر و کاوشی در نقد وی بر متولوژی قرائت زمینه‌ای»، فصلنامه قبسات.
12. Kaipayil, Joseph (1995), Epistemology of Comparative Philosophy:A Critique with reference to p.T.Raju, Pontificia UniversitàGregoriana.
13. Masson-Oursel (1926), Comparative philosophy, translated by V.C.C. Collum, London.
14. Masson-Oursel (1951), True Philosophy is Comparative Philosophy, translated by Harold E.McCarthy.
15. WHITE, Hayden (1973), Metahistory: the historical imagination in nineteenth-century Europe, John Hopkins University Press, Baltimore.
16. 18. WILSON1, ADRIAN (2014), THE REFLEXIVE TEST OF HAYDEN WHITE’S METAHISTORY, in History and Theory 53, 1-23 © Wesleyan University.