طرح نظام پژوهشی پیش‌رو در جوامع جهان، به ویژه پس از سال 1970، رهیافتی جدید در علوم انسانی و علوم پایه تلقی گردید. یکی از معیارهای سنجش کشورها دربارة میزان پیشرفت یا ایستایی، داشتن نظام‌های تحقیقاتی بالنده و نظریات نوین و محصولات علمی است. مقولة زایش یا پردازش، از قدمت تاریخی پیش از میلاد مسیح برخوردار است؛ ولیکن در دهه‌های اخیر، شتاب بیش‌تری یافته است که از علل اساسی آن، ابراز وجود کشورها و ترقی‌خواهی ملت‌ها و پیدایش جامعة اطلاعاتی است. در این مقاله سعی شده، با محوریت مقولة زادگی و پروردگی، به بستر اصلی این مسأله، یعنی وجود یک نظام پژوهشی پیش‌رو و غیر مُقلد صِرف پرداخته شود و ضرورت تحوّل و طراحی چنین نظامی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. در ضمن، در این مقاله به عوامل مختلف فرهنگی، زیربنایی، ساختاری و زمینه‌ای لازم نیز اشاره گردیده که با رویکرد بومی‌نگر، تمهیدات و راه‌کارهای عملی برای تسرّی نظام پاینده و بالنده مطرح شده است. تمهیدات اساسی و خاستگاه‌های سه‌گانة فکری ناظر بر این مدعا نیز عرضه شده و در نهایت، راه‌کار‌هایی نیز پس از استنتاج از بحث ارایه گردیده است.
ابتدای صفحه