نقدى بر دیدگاه کارل مانهایم در جامعه شناسى معرفت

نویسنده

دانشکده علوم اجتماعى ـ دانشگاه تهران

چکیده

  
       کارل مانهایم[1] در کتاب معروف خود ایدئولوژى و اتوپیا اصول
جامعه شناسى معرفت را ارائه داده و مفاهیم مهم و شاخه هاى مختلف
این رشته و همچنین روش بررسى عملى را در آن توضیح داده و روشن ساخته است.
به عقیده مانهایم وظیفه جامعه شناسى معرفت و یا جامعه شناسى دانش عبارت است از
تحلیل روابط میان جامعه و دانش. از طرفى این رشته در جستجوى معیارهایى است که توسط آنها بتوان این رابط را نشان داد و از طرف دیگر سعى مى کند طبیعت این ارتباط را روشن ساخته و آن را از دیدگاه نظرى مورد شرح و بسط قرار دهد.
       البته در دیدگاه معرفتى کارل مانهایم مسائل و مشکلات نظرى و عملى نیز وجود دارد. در این مقاله مهمترین آراء مانهایم در زمینه جامعه شناسى معرفت خلاصه شده و مشکوک ترین جنبه هاى آن یعنى آراء وى در زمینه «نسبیت اندیشه» و «روشنفکران غیر وابسته» مورد نقد قرار گرفته اند.