ضوابط اخلاقی در پژوهشهای علوم رفتاری

نویسنده

استادیار روان‌شناسی دانشگاه کاشان

چکیده

پیچیده‌تر شدن روشهای جمع‌آوری، سازماندهی و تحلیل اطلاعات در علوم رفتاری بر وسعت پژوهشها افزوده و چنین گسترشی به آگاهی و نگرانی بیشتر نسبت به موضوع اخلاق پژوهش انجامیده و کنکاش در مسائل اخلاقی در این حیطه را الزامی ساخته است. در علوم رفتاری، تخطّی و تجاوز از اصول اخلاقی عمدتاً شامل دستکاری شرکت‌کنندگان در مطالعه یا وجود برخی از تهدیدهای پنهان و فقدان  مصونیت در برابر آن و نیز بررسیهای پنهانی امور محرمانه و شخصی افراد است که افشاگری آن موجب ناراحتی روحی یا اجتماعی آنان می‌شود. مقاله حاضر، ضمن مرور روند تاریخی اثرگذار بر شکل‌گیری ضوابط اخلاقی پژوهش و مسایل اخلاقی متعارف در علوم رفتاری، ضوابط اخلاقی در بعضی روشهای پژوهش مانند کارآزمایی بالینی و مطالعه موردی و نیز برخی روشهای جمع‌آوری اطلاعات  را بررسی و به لزوم تأسیس نهادهای نظارتی همچون کمیته‌های اخلاق در پژوهش علوم رفتاری و چیستی و چگونگی آنها پرداخته است.

کلیدواژه‌ها